1. Dấu hiệu nhận biết trẻ sơ sinh bị táo bón

Một số dấu hiệu điển hình giúp mẹ nhận biết sớm tình trạng trẻ bị táo bón để có biện pháp xử trí kịp thời:

• Tần suất đại tiện giảm: thông thường với trẻ dưới 6 tháng tuổi thì tần suất đi ngoài là 2-3 lần/ngày. Trẻ từ 8 tháng -1 tuổi thường đi ngoài 1-2 lần/ngày. Nếu mẹ thấy tần suất đại tiện của bé giảm, 1-2 ngày bé mới đại tiện thì có thể bé đang bị táo bón. Tuy nhiên, mẹ cần lưu ý các bé từ 1-4 tháng tuổi bị giãn ruột sinh lý cũng khiến bé giảm tần suất đại tiện.
• Đặc điểm phân: phân trẻ bị táo bón thường khô cứng, vón cục, tròn như phân dê, có thể màu đen xám hoặc dính máu do bé rặn mạnh gây nứt hậu môn. 
• Bé khó chịu, quấy khóc khi đại tiện: do cơ bụng của trẻ sơ sinh vẫn yếu, chưa hoàn thiện nên khi đại tiện bé có biểu hiện rặn khó khăn như mặt đỏ, nhăn nhó khó chịu, gồng co người để rặn…
• Trẻ lười ăn, quấy khóc: bé bị táo bón khiến thức ăn không tiêu hóa, phân không được thải ra gây tích tụ trong đường tiêu hóa khiến bé chán ăn, quấy khóc.
• Trẻ đầy bụng, chướng hơi: do thức ăn bị tích tụ trong đường tiêu hóa lâu gây lên men sinh khí khiến trẻ chướng hơi, bụng căng tức

>>> Xem thêm: 7 nguyên nhân hàng đầu gây táo bón ở trẻ em

2. 6 mẹo dân gian hỗ trợ giảm táo bón hiệu quả cho trẻ sơ sinh

Sau khi xác định em bé bị táo bón thì cha mẹ cần tìm ra biện pháp trị táo bón an toàn và hiệu quả nhất cho bé. Bởi nếu không được xử trí sớm sẽ gây những hậu quả xấu đến sức khỏe của bé. Dưới đây là một số mẹo dân gian chữa táo bón mà mẹ nên tham khảo:

2.1. Rau mồng tơi

Đây là loại rau chứa nhiều chất nhầy, nhớt nên khi đưa vào hậu môn của bé sẽ bôi trơn, kích thích phân đẩy ra dễ hơn. Biện pháp này đem lại hiệu quả khi mẹ thực hiện cho bé từ 1-3 ngày và tùy vào mức độ táo bón của bé.

Cách thực hiện:

• Bước 1: Chuẩn bị vài cọng mồng tơi tươi xanh, không cứng quá, già quá
• Bước 2: Rửa sạch mồng tơi, tước bỏ lớp vỏ bên ngoài
• Bước 3: Đưa ngọn mồng tơi vào hậu môn của trẻ ngoáy vài lần

2.2. Mật ong (bôi hậu môn)

Do trẻ dưới 1 tuổi không dùng được mật ong theo đường uống nên mật ong được dùng làm chất bôi trơn hậu môn, kích thích cơ vòng hậu môn giúp bé đi đại tiện dễ dàng hơn. Đây là cách làm đơn giản, dễ thực hiện nhất với các mẹ giúp con cải thiện táo bón.

Cách thực hiện: 

• Bước 1: Chuẩn bị 10ml mật ong, 10ml nước đun sôi để nguội, 1 tăm bông
• Bước 2: Cho mật ong vào nước hòa tan, dùng tăm bông chấm vào mật ong rồi ngoáy vào vùng hậu môn của bé 1cm, mẹ nên làm từ từ nhẹ nhàng tránh gây đau cho bé

2.3. Vừng đen 

Trong vừng đen có chứa hàm lượng chất béo, chất xơ tương đối nhiều giúp hút nước làm mềm phân và bôi trơn niêm mạc ruột giúp phân được đào thải dễ dàng. Biện pháp này chỉ nên áp dụng cho bé từ 6 tháng tuổi. Với trẻ sơ sinh thì mẹ có thể nấu cháo hoặc bột ăn dặm chứa vừng đen cho bé dễ ăn, mẹ cho con ăn liên tục trong 3 ngày và mỗi ngày ăn 1 lần để đạt hiệu quả tốt nhất.

Cách thực hiện:

• Bước 1: Chuẩn bị 50g gạo, 50g thịt lợn xay nhỏ, 20g vừng đen xay và gia vị kèm theo
• Bước 2: Nấu cháo hoặc bột cùng thịt lợn cho đến khi nhừ cháo thì thêm vừng đen vào đun thêm 10p, nêm gia vị cho vừa ăn

2.4. Khoai lang

Khoai lang là một trong những thực phẩm dễ tìm giúp giảm táo bón cho bé hiệu quả. Trong thành phần có chứa phần lớn nước, tinh bột, chất xơ, đường,….giúp làm mềm phân, bôi trơn và tăng cường hệ vi sinh đường ruột, giúp cải thiện tình trạng táo bón, đồng thời tăng cường sức khỏe đường tiêu hóa cho trẻ. Đây là phương pháp áp dụng cho các bé trên 6 tháng, bắt đầu ăn dặm.

Cách thực hiện: 

• Bước 1: Chuẩn bị 1 củ khoai lang, sữa
• Bước 2: Khoai lang rửa sạch, cạo vỏ, đem hấp chín
• Bước 3: Nghiền khoai lang nhuyễn rồi trộn với sữa thành hỗn hợp mềm mịn, mẹ cho bé ăn trong 3-5 ngày, mỗi ngày ăn 1 lần.

2.5. Bồ kết

Trong đông y, hạt bồ kết có vị cay, tính ấm giúp nhuận tràng, chữa táo bón hiệu quả. Biện pháp dùng bồ kết có thể áp dụng cho các bé sơ sinh từ 1 tháng tuổi nên được nhiều mẹ lựa chọn áp dụng cho con. 

Cách thực hiện:

• Bước 1: Chuẩn bị 1-2 quả bồ kết khô, 300ml nước đun sôi
• Bước 2: Nướng bồ kết và cho bồ kết đun với nước trong 5p
• Bước 3: Để nguội hỗn hợp nước bồ kết, dùng 1 xilanh hút nước bồ kết
• Bước 4: Bơm nước bồ kết vào hậu môn của trẻ giúp kích thích hậu môn, cơ trơn co bóp và đẩy phân ra ngoài. Tuy nhiên mẹ không nên lạm dụng biện pháp này kéo dài bởi có thể gây nhiễm khuẩn, bé giảm phản xạ rặn đi đại tiện.  

2.6. Nho khô 

Không chỉ là món ăn vặt hoặc nguyên liệu dùng làm bánh mà nho khô còn là giải pháp chữa táo bón tự nhiên cho bé mà mẹ nên áp dụng. Do trong nho khô chứa hàm lượng chất xơ khá cao nên nó có tác dụng chữa táo bón hiệu quả và an toàn. Bên cạnh đó, trong nho khô còn chứa đường nên mẹ chỉ nên cho con ăn lượng nhỏ nho khô mỗi ngày.

Cách thực hiện:

• Cách 1: Mẹ có thể cho bé ăn nho khô trực tiếp, biện pháp này áp dụng cho bé trên 8 tháng tuổi, các bé đang ăn dặm
• Cách 2: Mẹ cho bé ăn nho khô nghiền. Đối với bé dưới 1 tuổi, mỗi lần mẹ cho con ăn khoảng 2 thìa nho nghiền. Còn các bé trên 1 tuổi thì mẹ có thể tăng lượng nho khô lên khoảng 3-4 thìa nho.

>>> Xem bài viết: 5 cách cải thiện táo bón cho trẻ sơ sinh hiệu quả, an toàn

3. Lưu ý trong hỗ trợ giảm táo bón cho trẻ sơ sinh tại nhà

Bên cạnh việc áp dụng các biện pháp dân gian thì mẹ cần lưu ý một số điều sau để bé nhanh khỏi táo bón và tránh hậu quả xấu ảnh hưởng đến sức khỏe của bé:

• Không lạm dụng các mẹo dân gian trong thời gian dài do các biện pháp dân gian chỉ mang tính tạm thời. Nếu bé không giảm táo bón thì mẹ không nên tiếp tục dùng mẹo dân gian mà cần đưa bé đi khám
• Không tự ý cho trẻ uống thuốc nhuận tràng, chỉ dùng khi có sự chỉ định của bác sĩ để đảm bảo an toàn cho con.
• Với bé bú sữa mẹ thì mẹ cần thay đổi chế độ ăn của mình. Mẹ nên ăn nhiều thực phẩm chứa chất xơ, uống nước ép hoa quả,… để sữa mẹ có thêm chất xơ giúp bé giảm tình trạng táo bón.
• Với trẻ bú sữa công thức thì mẹ có thể cân nhắc đổi loại sữa khác cho con. Tuy nhiên mẹ không nên đổi sữa nhiều lần, bởi hệ tiêu hóa của bé có thể chưa kịp thích nghi với sữa mới gây rối loạn tiêu hóa ở trẻ.
• Massage bụng cho bé giúp tăng tuần hoàn máu, tăng nhu động ruột của bé, giảm tình trạng táo bón. Mẹ có thể dùng tinh dầu massage lành tính để không gây kích ứng da bé. Bên cạnh đó, mẹ nên massage cho con vào buổi sáng sau khi con thức dậy và sau khi tắm, massage trong 15-20p để đạt hiệu quả tốt nhất.
• Cho bé ngâm mình trong nước ấm: mỗi ngày mẹ nên cho con ngâm trong nước ấm 5-10p để con thư giãn, kích thích hoạt động cơ vòng hậu môn giúp bé đi ngoài dễ hơn, giảm tình trạng táo bón hiệu quả.

4. Khi nào trẻ sơ sinh bị táo bón cần đưa đi khám?

Mẹo dân gian chỉ áp dụng khi trẻ táo bón nhẹ, nếu trẻ có một trong các dấu hiệu sau thì cần đưa trẻ đến cơ sở y tế thăm khám:

• Có nhiều máu trong phân
• Nôn ra dịch xanh hoặc vàng
• Táo bón kéo dài hơn 3 ngày
• Sút cân nhanh
• Sốt
• Chướng bụng
• Lười ăn, quấy khóc
• Áp dụng các biện pháp dân gian nhưng không thấy cải thiện

Hy vọng với những thông tin mà Imiale vừa cung cấp thì các bậc cha mẹ sẽ chọn được biện pháp điều trị táo bón an toàn, hiệu quả và phù hợp với tình trạng của mỗi trẻ. Dù táo bón ít gây nguy hiểm nhưng mẹ cũng không nên chủ quan trước bất kỳ dấu hiệu bất thường nào của con. Nếu có bất cứ thắc mắc hay vấn đề cần giải đáp, đừng ngần ngại liên hệ tới Hotline 1900 9482 của chúng tôi để được hỗ trợ sớm nhất.

>>> Xem thêm: Con hết táo bón, mẹ đón niềm vui – Bí quyết từ chuyên gia

1. Nguyên tắc lựa chọn men vi sinh cho trẻ táo bón hiệu quả

Trên thị trường có rất nhiều men vi sinh cho trẻ, mỗi loại chứa các chủng lợi khuẩn riêng biệt, mang lại hiệu quả khác nhau. Vậy, với trẻ táo bón nên chọn men vi sinh thế nào cho hiệu quả? Mẹ nên tham khảo các nguyên tắc sau đây: 

1.1. Chọn men vi sinh cho trẻ táo bón chứa lợi khuẩn gắn đích tại đại tràng

Hầu hết trường hợp trẻ táo bón là do thiếu hụt lợi khuẩn tại đại tràng. Trong đó, 90% lợi khuẩn tại đại tràng là Bifidobacterium, ngoài ra là các lợi khuẩn khác như B. Longum, B. Lactics. Khi chọn men vi sinh cho trẻ táo bón nên chọn loại men kết hợp các chủng lợi khuẩn trên để tăng hiệu quả điều trị cho trẻ.

Những lợi khuẩn này có khả năng tiết ra các loại enzyme tiêu hóa lành tính, giúp phân hủy thức ăn. Bằng cách tăng tốc độ phản ứng hóa học, biến chất dinh dưỡng thành các chất mà đường tiêu hóa có thể hấp thụ. Đồng thời giúp phá vỡ cấu trúc lactose trong thức ăn, tăng tổng hợp vitamin B và K, kích thích nhu động ruột giúp trẻ tiêu hóa tốt hơn. 

1.2. Men vi sinh có số lượng lợi khuẩn phù hợp

Khi chọn men vi sinh, các mẹ cần chú ý đến số lượng hình thành khuẩn lạc (CFU) trên thông tin sản phẩm. Các chuyên gia cho biết, số lượng lợi khuẩn tối thiểu để hỗ trợ giảm táo bón cho trẻ là 10^9 tỷ trong suốt quá trình sử dụng. Do đó, 

• Với trẻ sơ sinh, liều lượng nên là 5-10 tỷ CFU mỗi ngày
• Với trẻ trên 2 tuổi, liều lượng khuyến cáo là 10-25 tỷ CFU mỗi ngày

1.3. Men vi sinh phù hợp với độ tuổi của bé

Ở mỗi độ tuổi khác nhau, mức độ hoàn thiện của hệ tiêu hóa sẽ khác nhau nên thành phần và lượng men cần dùng cũng khác nhau. Việc lựa chọn đúng độ tuổi không chỉ giúp tăng hiệu quả của men mà còn tránh những nguy hiểm tiềm ẩn với con.

1.4. Men vi sinh có dạng bào chế phù hợp

Với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, mẹ ưu tiên lựa chọn dạng men nhỏ giọt để thuận tiện trong sử dụng, chia liều và vệ sinh. 

2. Top 6 loại men vi sinh cho trẻ táo bón được ưa dùng 

2.1. InfaBiotix – Men vi sinh cho trẻ nhỏ đến từ Anh Quốc

Men vi sinh InfaBiotix chứa 1 tỉ vi khuẩn có lợi L.Rhamnosus đã được hàng trăm nghiên cứu chứng minh hiệu quả sử dụng cho trẻ nhỏ.

Nguồn gốc: Là sản phẩm của Quest Vitamin Limited, Anh Quốc

Dạng bào chế: Hỗn dịch nhỏ giọt 

Thành phần: Trong 0.2ml (5 giọt) chứa 1 tỷ lợi khuẩn Lactobacillus rhamnosus

Công dụng:

• Bổ sung probiotic dạng lỏng cho trẻ
• Tăng cường miễn dịch cho hệ tiêu hóa

Đối tượng sử dụng:

• Trẻ nhỏ có hệ tiêu hóa kém, táo bón, tiêu chảy
• Trẻ ăn kém, rối loạn tiêu hóa do loạn khuẩn đường ruột.

Giá tham khảo: 350.000đ/lọ 7ml

2.2. Men vi sinh cho trẻ táo bón – Imiale – Lợi khuẩn sống gắn đích từ Đan Mạch 

Men vi sinh Imiale được sản xuất từ nhà sản xuất lợi khuẩn hàng đầu Chr.Hansen với hơn 148 năm kinh nghiệm về các sản phẩm hỗ trợ sức khỏe. Imiale bổ sung lợi khuẩn thiết yếu Bifidobacterium BB-12, kết hợp ứng dụng công nghệ bao kép độc quyền Cryoprotectant giúp lợi khuẩn bền vững khi qua acid dạ dày, đến gắn đích đại tràng đến 90% và cho hiệu quả cải thiện táo bón nhanh chóng. 

Hiệu quả của Imiale đã được chứng minh qua hơn 307 nghiên cứu lâm sàng, được FDA Hoa kỳ, EFSA chứng nhận an toàn, sử dụng cho cả người lớn và trẻ nhỏ.

Nguồn gốc: Đan Mạch 

Dạng bào chế: Hỗn dịch nhỏ giọt 

Thành phần: Mỗi liều 6 giọt chứa 1 tỷ lợi khuẩn Bifidobacterium BB-12. Ngoài ra có chứa dầu hướng dương giúp bảo quản lợi khuẩn dễ dàng. 

Công dụng:

• Cân bằng hệ vi sinh đường ruột, tăng nhu động ruột già, ruột co bóp tốt sẽ đẩy nước vào trong phân làm mềm phân và giúp trẻ đi ngoài dễ hơn
• Cải thiện rối loạn tiêu hóa: Táo bón, tiêu chảy, chướng bụng, đầy hơi, biếng ăn
• Tăng cường đề kháng cho đường ruột luôn khỏe mạnh

Đối tượng sử dụng: Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Có thể sử dụng cho cả trẻ sinh non, sinh mổ. 

Giá tham khảo: 390.000đ/lọ 8ml

2.3. BioGaia Protectis Baby – Men vi sinh cho trẻ táo bón Thụy Điển

Men vi sinh BioGaia Protectis Baby được đa số các mẹ lựa chọn khi con gặp tình trạng táo bón, tiêu chảy, các vấn đề về tiêu hóa.

Nguồn gốc: Thụy Điển

Dạng bào chế: Hỗn dịch nhỏ giọt 

Thành phần: Lactobacillus reuteri DSM 17938, tinh dầu hướng dương và tinh dầu cọ

Công dụng:

• Giúp lấy lại sự ổn định trong đường ruột của trẻ
• Hỗ trợ giảm các bệnh lý về đường tiêu hóa

Giá tham khảo: 395.000đ/lọ 5ml

2.4. Men vi sinh YunPro dành cho trẻ táo bón

Thực phẩm bảo vệ sức khỏe men vi sinh Yunpro giúp bổ sung các vi sinh vật có ích, ức chế các vi khuẩn có hại, giúp lập lại cân bằng hệ vi sinh đường ruột.

Nguồn gốc: Hàn Quốc

Dạng bào chế: dạng bột

Thành phần: 6 chủng vi sinh có hàm lượng tiêu chuẩn và Kẽm

Công dụng:

• Bổ sung vi sinh vật có lợi, ức chế vi khuẩn có hại, cân bằng lại hệ vi sinh đường ruột
• Hỗ trợ trường hợp rối loạn tiêu hóa do dùng thuốc kháng sinh dài ngày

Giá tham khảo: 360.000đ/ Hộp 60 gói

2.5. Cốm vi sinh cải thiện táo bón Bio-Acimin Gold+

Bio Acimin Gold+ chứa nhóm lợi khuẩn này có khả năng sống còn sót trong môi trường axit của dạ dày, bảo toàn tối đa số lượng khi vào ruột. 

Nguồn gốc: Công ty Dược phẩm Việt Đức

Dạng bào chế: Dạng cốm

Thành phần: Lactobacillus, Bacillus clausii, Bacillus subtilis và nấm men Saccharomyces boulardii

Công dụng:

• Bổ sung vi chất và các acid amin thiết yếu cho hệ tiêu hóa, bé ăn ngon và hấp thu tốt hơn
• Tăng cường hệ miễn dịch tự nhiên của trẻ

Giá tham khảo: 145.000đ/ Hộp 30 gói

2.6. Men vi sinh cho trẻ táo bón LiveSpo Preg-Mom

Là sản phẩm ứng dụng công nghệ “Bào tử lợi khuẩn Dr. ANH”. Những bào tử lợi khuẩn trong sản phẩm có khả năng vượt qua lớp axit dạ dày và dịch mật trong đường tiêu hóa đến đường ruột. 

Nguồn gốc: Anh quốc

Dạng bào chế: Hỗn hợp nhỏ giọt

Thành phần: Ống 5ml chứa 3 tỷ bào tử lợi khuẩn Bacillus subtilis, Bacillus clausii và Bacillus Coagulans

Công dụng:

• Hỗ trợ tăng miễn dịch và sức đề kháng
• Hỗ trợ kích thích tiêu hóa, giảm táo bón 

Đối tượng sử dụng: Trẻ nhỏ và người lớn

Giá tham khảo: 330.000đ / Hộp 20 ống x 5ml

3. Lưu ý khi sử dụng men vi sinh cho trẻ táo bón 

Tình trạng táo bón của trẻ sẽ sớm cải thiện nếu mẹ sử dụng men vi sinh hợp lý. Vì vậy, khi sử dụng men vi sinh, mẹ cần lưu ý những điều sau: 

3.1. Kết hợp xử lý căn nguyên táo bón

Bên cạnh việc sử dụng men vi sinh, mẹ cần theo dõi và tìm hiểu nguyên nhân gây táo bón để xử lý tận gốc táo bón. Nếu nguyên nhân do sữa công thức chưa phù hợp, mẹ cần thay đổi sữa cho con. Nếu bé 2-3 tháng đang trong giai đoạn giãn ruột sinh lý, không nên quá lo lắng, chỉ cần theo dõi trẻ hàng ngày. nếu táo bón do chế độ ăn dặm ít rau xanh, nhiều thực phẩm khó tiêu, mẹ nên điều chỉnh hợp lý … 

3.2. Men vi sinh không phải là thuốc

Men vi sinh có tác dụng hỗ trợ cải thiện táo bón cũng như các rối loạn tiêu hóa, tuy nhiên không phải là thuốc. Do đó, dùng men vi sinh không thể có tác dụng sau 1-2 ngày mà mẹ cần kiên trì sử dụng ít nhất 1 tuần. Trong trường hợp bé vẫn không cải thiện, mẹ cần đưa bé đến cơ sở y tế gần nhất để thăm khám. 

3.3. Nên bổ sung men vi sinh cho bé theo đợt hệ vi sinh của bé ổn định

Men vi sinh bổ sung lợi khuẩn tự nhiên của cơ thể trẻ, nên hoàn toàn an toàn, không tác dụng phụ và không lạm dụng khi sử dụng kéo dài. Do đó, nếu trẻ thường xuyên bị táo bón hay các rối loạn tiêu hóa, mẹ nên bổ sung theo đợt để hệ vi sinh của bé ổn định, ngăn ngừa táo bón kéo dài. 

Sử dụng men vi sinh cho trẻ táo bón là một trong những biện pháp hiệu quả nhất giúp làm mềm phân, tăng nhu động ruột và đẩy phân ra ngoài dễ dàng ở trẻ. Hy vọng với những thông tin trên, các mẹ sẽ lựa chọn được loại men phù hợp cho con một hệ tiêu hóa khỏe mạnh. 

Nếu có bất cứ thắc mắc hay cần sự hỗ trợ của chuyên gia, mẹ hãy liên hệ ngay HOTLINE 19009482 hoặc 0988410182 để được giải đáp sớm nhất.

1. Nguyên nhân trẻ sơ sinh uống sữa công thức bị táo bón 

Do có thành phần dinh dưỡng giống sữa mẹ, trẻ có thể dùng sữa công thức để thay thế một phần hoặc thay thế hoàn toàn sữa mẹ để đảm bảo cho trẻ phát triển toàn diện, đặc biệt với trẻ không được bú sữa mẹ. Tuy nhiên, có trường hợp trẻ sơ sinh uống sữa công thức bị táo bón. Nguyên nhân có thể là do: 

Do liều lượng chưa hợp lý

Tất cả các loại sữa công thức đều được nghiên cứu tỷ lệ sữa pha hợp lý, phù hợp với thể trạng và tính chất hệ tiêu hoá để trẻ có thể hấp thu dưỡng chất một cách tối ưu. Tuy nhiên, có một số mẹ lại lầm tưởng rằng pha sữa càng đặc thì lượng dinh dưỡng trẻ nhận được càng nhiều nên tự ý tăng lượng bột sữa hoặc lượng nước, pha sai tỷ lệ đã quy định. Điều này khiến hệ tiêu hoá của trẻ bị quá tải, không hấp thu được hết dưỡng chất và gây ra tình trạng táo bón. 

Sữa chứa thành phần khó tiêu (đạm casein)

  Trong sữa mẹ có thành phần đạm (đạm whey và đạm casein) cung cấp cho trẻ năng lượng và các lợi khuẩn tự nhiên giúp duy trì hệ tiêu hoá khoẻ mạnh. Đạm whey là đạm hoà tan, dễ tiêu hoá và hấp thu. Đạm Casein là đạm không hoà tan, khó tiêu hoá và dung nạp, dễ nôn trớ và gây táo bón.

Sữa mẹ có 60% đạm whey và 40% đạm casein, còn trong sữa công thức đạm whey thường thấp hơn (23%) và đạm casein cao hơn (77%). Tỷ lệ đạm casein cao chính là nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh uống sữa công thức bị táo bón.

Hệ tiêu hóa của bé chưa hoàn thiện

Ở trẻ sơ sinh, hệ tiêu hoá chưa hoàn thiện như người lớn, nhu động ruột và khả năng tiết enzym tiêu hóa còn hạn chế. Do đó, lượng men tiêu hoá không đủ dẫn đến tình trạng thức ăn khó tiêu hóa gây táo bón.

Ngoài ra, khi chuyển từ bú sữa mẹ sang sữa công thức, hệ tiêu hoá của trẻ chưa quen với thành phần sữa mới nên chưa thích nghi, bị quá tải dẫn đến táo bón. Giai đoạn này, hệ tiêu hoá bé cũng đang hoàn thiện nên rất nhạy cảm, dễ bị nhiễm khuẩn và rối loạn tiêu hoá hơn. 

>>> Xem thêm: Trẻ bị nhiễm khuẩn đường ruột: Nguyên nhân, cách chăm sóc…

Thiếu enzym tiêu hóa

Sữa mẹ là nguồn cung cấp dinh dưỡng dồi dào cho trẻ: vitamin, khoáng chất, đạm, đường, lợi khuẩn… và đặc biệt sữa mẹ chứa enzym tiêu hoá giúp trẻ tiêu hóa dễ dàng hơn. Tuy nhiên, nếu trẻ uống sữa công thức thay cho sữa mẹ, lượng enzym trẻ nhận được suy giảm, là nguyên nhân dẫn đến tiêu hoá kém, gây táo bón ở trẻ uống sữa công thức.

Không dung nạp lactose 

Một số trẻ bẩm sinh thiếu hụt enzym lactase – một loại enzym giúp tiêu hoá đường lactose có trong nhiều loại sữa bột, dẫn đến xảy ra hiện tượng trẻ bị dị ứng khi uống sữa công thức. Từ đó, trẻ có các triệu chứng như đau bụng, đầy hơi và táo bón.

>>>Xem thêm: Trẻ bất dung nạp Lactose

2. Giải pháp cho trẻ sơ sinh uống sữa công thức bị táo bón 

Các mẹ không cần quá lo lắng khi trẻ sơ sinh uống sữa công thức bị táo bón, vì tình trạng này không quá nguy hiểm và hoàn toàn có thể khắc phục được. Dưới đây là một số biện pháp giúp cải thiện táo bón khi cho trẻ uống sữa công thức:

Ưu tiên cho trẻ bú mẹ 

Sữa mẹ cung cấp cho trẻ nguồn dinh dưỡng dồi dào và kháng thể tự nhiên mà không một loại sữa công thức nào có thể bù đắp được. Vì vậy, mẹ nên ưu tiên cho trẻ bú, chỉ nên dùng sữa công thức khi người mẹ ít sữa, tắc sữa, không đủ khả năng cho con bú. Mẹ cũng có thể hút sữa ra bình khi bị mất sữa giúp kích thích tăng tiết sữa, giảm tắc sữa cho mẹ.

Trong trường hợp phải trẻ phải dùng sữa công thức, mẹ nên lựa chọn sữa có phù hợp với độ tuổi của trẻ và đặc biệt cần có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng để đảm bảo an toàn, ngăn ngừa tình trạng táo bón cho bé.

>>> Xem thêm: Cách lựa chọn sữa công thức cho trẻ 

Pha sữa với liều lượng thích hợp

Mẹ cần xem kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng và pha đúng tỷ lệ sữa theo như khuyến cáo của nhà sản xuất. Việc tự ý thay đổi công thức sữa, pha sữa quá đặc hoặc quá loãng, có thể khiến trẻ khó hấp thu, dẫn đến tình trạng táo bón.  

Cho con uống nhiều nước

Trẻ nhỏ dưới 6 tháng tuổi bú sữa mẹ hoàn toàn và trong sữa mẹ cũng bổ sung đủ nước mà trẻ cần. Tuy nhiên, nếu trẻ lười bú, bị nôn trớ, mẹ ít sữa hoặc trẻ không dung nạp sữa,… các mẹ cần tăng cường bổ sung nước cho trẻ để ngăn ngừa tình trạng táo bón.

Việc bổ sung đủ nước sẽ giúp phân mềm hơn, quá trình vận chuyển phân qua ruột dễ dàng, kích thích nhu động ruột, giảm tình trạng táo bón. Mẹ nên cho trẻ uống thêm 100-200ml nước mỗi ngày. 

Xem xét thành phần kỹ lưỡng trước khi mua 

Trước khi lựa chọn mua bất kỳ loại sữa nào, mẹ cần tìm hiểu về thành phần và giá trị dinh dưỡng trong công thức sữa.

Các mẹ nên lựa chọn loại sữa có tính chất gần giống như sữa mẹ nhất, có thể dựa vào hàm lượng thành phần đạm whey và casein để lựa chọn. Tỷ lệ đạm whey và đạm casein trong sữa mẹ là 60:40, đây là tỷ lệ tối ưu nhất, trẻ tiêu hoá và hấp thu tốt nhất.

Ngoài ra, mẹ cũng nên lựa chọn sữa công thức có chứa đường dễ tiêu, đồng thời chứa thành phần chất xơ hoà tan như Inulin, FOS, GOS,…, giúp đẩy lùi tình trạng táo bón ở trẻ. Bên cạnh đó, mẹ có thể tham khảo ý kiến của các chuyên gia dinh dưỡng để lựa chọn loại sữa công thức thích hợp nhất cho con.

>>>Xem thêm: [TOP LIST] 5 loại sữa công thức được ưa chuộng nhất trên thị trường

Cải thiện chế độ ăn của mẹ

Đối với trẻ sơ sinh, sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng chính. Do đó chế độ ăn của người mẹ sẽ quyết định lượng dưỡng chất mà trẻ nhận được. Để cải thiện tình trạng táo bón ở trẻ, mẹ cần lưu ý bổ sung chế độ ăn khoa học và lành mạnh:

• Ăn nhiều thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, hoa quả, khoai, ngũ cốc, các loại đậu, lúa mạch,…
• Hạn chế các thực phẩm dầu mỡ, đồ ngọt, các chất kích thích…

2.6. Bổ sung lợi khuẩn cho bé

Lợi khuẩn là hàng rào bảo vệ hệ tiêu hoá của trẻ khỏi các vi khuẩn gây bệnh, cải thiện chức năng ruột, đồng thời kích thích tiêu hoá và tăng cường hệ miễn dịch của trẻ. Bổ sung lợi khuẩn chính là giải pháp an toàn và cải thiện tình trạng táo bón ở trẻ hiệu quả.  

Tuy nhiên, hầu hết các loại sữa công thức lại không bổ sung lợi khuẩn cho trẻ như sữa mẹ được. Do đó, với trẻ uống sữa công thức bị táo bón thì mẹ cần chủ động bổ sung men vi sinh vào chế độ dinh dưỡng hằng ngày của trẻ. Đặc biệt, các mẹ nên ưu tiên lựa chọn các sản phẩm có chứa chủng lợi khuẩn thiết yếu Lactobacillus và Bifidobacteria để có hiệu quả tối ưu nhất.

Mẹ tham khảo men vi sinh Imiale chứa lợi khuẩn SỐNG Bifidobacterium BB12, được nhập khẩu trực tiếp từ Đan Mạch. Imiale cung cấp hàng tỷ lợi khuẩn sống gắn đích tại đại tràng, giúp cải thiện nhanh chóng tình trạng rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy, táo bón, biếng ăn, tăng khả năng hấp thu và sức đề kháng cho trẻ.

>>>Xem thêm: Tại sao nên bổ sung lợi khuẩn cho trẻ dùng sữa công thức?

2.7. Tham khảo ý kiến của bác sĩ khi trẻ táo bón kéo dài

Trong trường hợp mẹ đã các áp dụng các biện pháp trên mà tình trạng táo bón của trẻ vẫn tiếp diễn, không thuyên giảm hoặc diễn biến nặng hơn, mẹ hãy đưa trẻ đến ngay các cơ sở y tế để tham khảo ý kiến bác sĩ. Một số dấu hiệu các mẹ cần đặc biệt lưu ý:

• Trẻ bị táo bón, có kèm nôn trớ
• Trẻ đi ngoài phân lẫn máu
• Xuất hiện vết nứt hậu môn
• Trẻ bỏ bú, quấy khóc, không ngủ
• Trẻ hay cáu gắt và có hiện tượng co chân lên bụng

Nuôi con bằng sữa mẹ luôn là lựa chọn tốt cho trẻ. Tuy nhiên, nếu mẹ không đủ điều kiện cho trẻ bú thì có thể lựa chọn sữa công thức phù hợp với trẻ để đảm bảo trẻ vẫn nhận được lượng dinh dưỡng cần thiết. Đồng thời, mẹ cần lưu ý một số vấn đề khi lựa chọn sữa công thức, giúp phòng ngừa táo bón ở trẻ.

Nếu có bất cứ thắc mắc hay cần sự hỗ trợ của chuyên gia khi trẻ sơ sinh uống sữa công thức bị táo bón, các mẹ hãy liên hệ ngay HOTLINE 19009482 hoặc 0988410182 để được giải đáp sớm nhất.

1. Vai trò về chế độ dinh dưỡng với táo bón? Nguyên tắc xây dựng chế độ dinh dưỡng

Táo bón đặc trưng bởi tình trạng giảm tần suất đại tiện, đi ngoài khó khăn, thường kèm theo đau bụng, phân cứng và/hoặc kích thước to hơn bình thường, có thể gây đau rát ở vùng hậu môn.

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp dưỡng chất, năng lượng cho cơ thể, ngăn ngừa và đẩy lùi các bệnh về đường tiêu hóa. Vì vậy một chế độ dinh dưỡng đầy đủ tạo cho cơ thể một hệ miễn dịch khỏe mạnh và một hệ tiêu hóa tốt, giúp cơ thể ngăn ngừa chứng táo bón một cách hiệu quả.

Nguyên tắc xây dựng chế độ dinh dưỡng 

• Đảm bảo bữa ăn đầy đủ các nhóm chất dinh dưỡng bao gồm chất đạm, chất béo, chất xơ, vitamin và khoáng chất, …
• Sử dụng thực phẩm giàu chất đạm: thực phẩm trứng, cá, sữa, khuyến khích dùng các chất đạm thực vật như các loại đậu nành, đỏ, đen, …
• Bổ sung thực phẩm nhóm rau xanh cung cấp khoáng chất và vitamin cho cơ thể
• Nhóm chất béo bao gồm chất béo từ động vật và chất béo thực vật (dầu dừa, đậu phộng (lạc))
• Cân bằng thành phần các nhóm chất dinh dưỡng, đặc biệt là cung cấp chất xơ đầy đủ trong mỗi bữa ăn
• Đảm bảo các món ăn đa dạng, thực phẩm phong phú nhằm đảm bảo cân đối các chất dinh dưỡng trong mỗi bữa ăn

Một chế độ dinh dưỡng cân đối, hợp lý, đầy đủ dưỡng chất đặc biệt là cung cấp đủ chất xơ (rau xanh và các loại trái cây) kết hợp với bổ sung lượng nước đầy đủ cho cơ thể sẽ hạn chế và khắc phục được tình trạng táo bón.

2. Táo bón nên ăn gì để nhanh khỏi? Top 10+ thực phẩm vàng cải thiện tình trạng táo bón

Táo bón nên ăn trái cây gì để hỗ trợ cho hệ tiêu hóa tốt nhất và giảm nguy cơ mắc bệnh?

2.1. Táo

Táo là trái cây hỗ trợ trị táo bón rất tốt vì trong táo chứa một lượng lớn pectin – một loại chất xơ hoà tan có khả năng hoạt động như một thuốc nhuận tràng. Pectin như là một prebiotics, nó làm tăng lượng vi khuẩn trong đường ruột, giúp hệ tiêu hóa khỏe mạnh, tiêu hóa thức ăn dễ dàng và đại tiện thuận lợi hơn.

Táo còn là một loại trái cây giàu thành phần chất xơ giúp làm mềm phân hoặc tăng khối lượng phân, ngăn ngừa táo bón.

2.2. Các loại quả mọng nước

Hầu hết các loại quả mọng đều chứa một hàm lượng chất xơ tương đối cao (bao gồm cả chất xơ hòa tan và không hòa tan). Đây là một lựa chọn tuyệt vời giúp hỗ trợ điều trị táo bón tuyệt vời tại nhà an toàn – hiệu quả.

• Chất xơ hòa tan khi vào cơ thể sẽ hấp thụ nước trong ruột để tạo thành một chất giống như gel giúp làm mềm phân, thuận lợi cho việc đi tiêu.
• Chất xơ không hòa tan không hấp thụ nước nhưng di chuyển qua cơ thể một cách nguyên vẹn làm tăng khối lượng phân để phân đi qua dễ dàng hơn

Các loại quả mọng nước như dâu tây, quả việt quất,..

2.3. Kiwi

Quả kiwi chứa hàm lượng chất xơ cao, bao gồm cả chất xơ hòa tan và không hòa tan. Kiwi cũng chứa pectin, đây là những chất có tác dụng nhuận tràng tự nhiên, giúp ngăn ngừa và điều trị táo bón an toàn-hiệu quả.

2.4. Các loại hạt như: hạt chia, hạt lanh,…

Hạt chia là một trong những thực phẩm tự nhiên ưu tiên lựa chọn cho đối tượng khi bị táo bón. Hạt chia đặc biệt giàu hàm lượng chất xơ (chứa 9,8 gam chất xơ trong 28.4 gam hạt chia).

Hạt lanh chứa nhiều axit béo omega-3 và một lượng protein lớn, giàu chất dinh dưỡng, chứa một hỗn hợp chất xơ hòa tan và không hòa tan giúp giảm thời gian vận chuyển đường ruột và tăng khối lượng phân giúp đi đại tiện dễ dàng hơn.

Do đó người bị táo táo bón nên bổ sung các loại hạt này trong khẩu phần ăn hàng ngày của mình.

2.5. Cây họ đậu

Các cây họ đậu bao gồm đậu xanh, đậu lăng, đậu Hà Lan, đậu phộng.

Người táo bón nên ăn các loại đậu bởi chúng chứa nhiều chất xơ, ngoài ra khi ăn các loại đậu có thể giúp tăng sản xuất các axit béo chuỗi ngắn- loại axit này hoạt động như một thuốc nhuận tràng giúp việc đi tiêu trở nên thuận lợi hơn.

Ngoài ra, táo bón nên ăn đậu bởi nó còn giúp cho hệ tiêu hóa khỏe mạnh, giảm được một số bệnh về đường tiêu hóa như bệnh viêm ruột (do trong đậu có axit butyric).

2.6. Rau xanh

Táo bón ăn rau gì để tốt cho cơ thể cải thiện hiệu quả?

Các loại rau xanh rất đa dạng như ra bina, cải xoăn, bắp cải, … chúng rất dễ gặp trong đời sống và đây là những thực phẩm giàu chất dinh dưỡng, cung cấp cho cơ thể một lượng vitamin, khoáng chất và chất xơ. 

Ngoài ra trong rau xanh còn giàu lượng Magie – một thành phần chính trong nhiều loại thuốc nhuận tràng giúp hút nước vào ruột để thanh thải phân dễ dàng hơn, cải thiện chứng táo bón hiệu quả, ít tốn kém.

2.7. Cám yến mạch

Cám yến mạch được chế biến từ lớp bên ngoài của hạt Yến mạch, chúng có nhiều chất xơ hòa tan và không hòa tan. Đây là một thực phẩm được khuyến khích dùng mà người táo bón nên ăn để nhanh chóng cải thiện triệu chứng.

2.8. Nước uống

Nguyên nhân của táo bón một phần do bạn không cung cấp đủ nước cho cơ thể phục vụ những quá trình tiêu hóa và hấp thu chất dinh dưỡng. 

Vậy nên mỗi người cần uống đủ 2 lít nước /ngày (tùy đối tượng và cân nặng để điều chỉnh). Uống đủ nước sẽ giúp bạn cải thiện độ đặc của phân thuận tiện cho việc đi đại tiện, ngăn ngừa và thiện táo bón một cách đơn giản, hiệu quả, tốt cho sức khỏe.

2.9. Kefir

Kefir là một sản phẩm sữa lên men, chúng chứa Probiotics – một loại vi khuẩn có lợi cho đường ruột, cải thiện các chức năng miễn dịch và khỏe cho hệ tiêu hóa.

Sử dụng những sản phẩm chứa men vi sinh cải thiện độ đặc của giúp cải thiện và ngăn ngừa chứng táo bón.

>> Xem thêm: Probiotics – Những ứng dụng tuyệt vời đối với sức khỏe

2.10. Dầu thầu dầu

Dầu thầu dầu được chiết xuất từ hạt thầu dầu, trong đó chứa một loại axit béo không bão hòa (axit ricinoleic). 

Dầu thầu dầu khi được đưa vào cơ thể chúng ta nó sẽ tăng kích thích đường tiêu hóa làm tăng nhu động ruột giúp tống phân ra ngoài dễ dàng hơn, ngăn ngừa chứng táo bón hiệu quả.

3. Một số loại thực phẩm nên tránh khi bị táo bón

Ngoài việc điều chỉnh lối sống và thói quen sinh hoạt để ngăn ngừa và giảm táo bón thì một số thực phẩm sau đây bạn nên tránh khi bị táo bón:

3.1. Rượu

Rượu là thức uống có khả năng làm gia tăng nguy cơ táo bón khi dùng một lượng lớn vì chúng có thể gây tác dụng lợi tiểu làm mất nước.

Nên hạn chế sử dụng những thực phẩm có cồn và thay vào đó là uống nhiều nước để cải thiện được chứng táo bón

3.2. Thịt đỏ

Thịt đỏ là thịt của các động vật như bò, cừu, dê, nai, hươu,…chứa nhiều thành phần protein, sắt, kẽm. Chúng được mọi người tin dùng và lựa chọn thực phẩm làm nguồn dinh dưỡng thiết yếu mỗi ngày. Tuy nhiên thịt đỏ có một số yếu tố sau làm tăng nguy cơ khi táo bón: 

• Thịt đỏ chứa quá nhiều chất đạm bù lại cung cấp ít thành phần chất xơ cho cơ thể. Trong bữa ăn, nếu bạn ăn quá nhiều thịt đỏ sẽ gián tiếp làm giảm tổng lượng chất xơ tiêu thụ hàng ngày, tăng nguy cơ táo bón, chứng táo bón sẽ trở nên trầm trọng hơn.
• Ngoài ra, thịt đỏ thường chứa một lượng lớn các chất béo-nếu ăn nhiều vào cơ thể, dạ dày cần thời gian để tiêu hóa hơn, có thể làm ảnh hưởng đến sự cân bằng vi khuẩn đường ruột và một số bệnh ở hệ tiêu hóa như viêm ruột, táo bón, trĩ,…

Do vậy nên ăn tránh ăn quá nhiều thịt đỏ trong mỗi bữa ăn thay vào đó nên bổ sung thêm các sản phẩm chứa nhiều protein và chất xơ như đậu lăng, đậu Hà Lan, …

3.3. Ngũ cốc đã qua chế biến: mì trắng, gạo trắng, mì ống trắng

Nên hạn chế những thực phẩm đã qua chế biến từ bột mì trắng vì đây là loại thực phẩm chứa rất ít chất xơ vì chất xơ của cây ngủ cốc nằm chủ yếu ở phần cám và mầm vỏ nhưng qua quá trình chế biến chúng đã bị người ta loại bỏ. 

Vì vậy khi bị táo bón thay vì bạn ăn những thực phẩm từ ngũ cốc đã qua chế biến, khuyến khích bạn nên ăn những thực phẩm như gạo lứt – chúng cung cấp nhiều chất xơ, tốt cho hệ tiêu hóa.

3.4. Thức ăn nhanh hoặc đồ ăn chiên dầu

Những thực phẩm này có xu hướng giàu chất béo và ít chất xơ điều này làm chậm quá trình tiêu hóa dễ gây táo bón.

Ngoài ra trong thực phẩm chiên dầu, đồ ăn nhanh chưa hàm lượng Natri cao, Natri có thể làm mất cân bằng điện giải cho cơ thể, giảm hàm lượng nước trong phân, khiến phân khô cứng gây táo bón. 

3.5. Quả hồng

Quả hồng loại trái cây khá phổ biến tại Việt Nam, chúng chứa một lượng lớn tanin, hợp chất này khi vào cơ thể làm giảm tiết dịch ruột, giảm co bóp, làm chậm nhu động ruột gây nên táo bón.

4. Lưu ý cần biết để xử trí táo bón hiệu quả 

Táo bón là bệnh lý thường gặp trong đời sống của mỗi một người. Mách cho bạn 5 nguyên tắc xử trí sau đây để ngăn ngừa và trị khi bị táo bón:

4.1. Thay đổi lối sống sinh hoạt

Tuyệt đối không nên nhịn đại tiện

Tập một giờ đại tiện cố định trong ngày: thời gian đại tiện tốt nhất là vào buổi sáng lúc trực tràng hoạt động hiệu quả, co bóp mạnh dễ tống phân ra ngoài nhất. 

Massage bụng theo chiều kim đồng hồ: người mẹ dùng hai đầu ngón tay xoa nhẹ nhàng lên vùng bụng quanh rốn của bé theo chiều kim đồng hồ.

4.2. Tăng cường vận động 

Điều chỉnh chế độ vận động hàng ngày của cơ thể bằng cách:

• Hạn chế ngồi quá nhiều, tăng cường tập thể dục, vận động 
• Bắt đầu với các bài tập vận động cơ thể nhẹ nhàng như đi bộ hàng ngày hoặc chạy bộ 
• Với những người gặp tình trạng khó khăn khi vận động như mẹ mang bầu, người khuyết tật có thể tham khảo những bài tập trên web.

4.3. Bổ sung nước và chất xơ, điều chỉnh chế độ ăn

Người bị táo bón cần đảm bảo chế độ dinh dưỡng cân đối, không quá thiên lệch về chất đạm, chất béo, bổ sung đầy đủ rau xanh, hoa quả, sinh tố mỗi ngày 

Cung cấp chất lỏng và đủ nước (1,5 -2L nước mỗi ngày)

4.4. Bổ sung lợi khuẩn

Việc bổ sung lợi khuẩn nhằm mang lại hệ tiêu hóa khỏe mạnh, cần bằng được vá khuẩn lợi và hại cho đường đường ruột, ngăn ngừa tình trạng táo bón

>> Xem thêm: Probiotics – 6+ hiểu lầm về probiotics mẹ nên biết

4.5. Ngưng sử dụng thuốc táo bón

Hãy tạm ngưng sử dụng những loại thuốc đang sử dụng gây táo bón và đến gặp Bác sĩ để tham khảo đổi thuốc nếu có thể nếu 

Hiểu rõ những xử trí, giải pháp giảm táo bón tại nhà là rất cần thiết, bởi táo bón xảy ra khá phổ biến và thường xuyên. Đặc biệt là việc điều chỉnh chế độ dinh dưỡng trong bữa ăn hàng ngày nhằm đảm bảo đủ dưỡng chất và đảm bảo sức khỏe, không gây rối loạn về đường ruột, đặc biệt là chứng táo bón.

>> Xem thêm: Tổng quan thuốc trị táo bón và phương pháp xử trí

Mọi chi tiết thắc mắc vấn đề liên quan đến sức khỏe vui lòng liên hệ HOTLINE 1900 9482 HOẶC 09 6762 9482

Tài liệu tham khảo: Healthline

1. Tại sao người già hay gặp táo bón?

Các nghiên cứu khoa học chỉ ra rằng: người cao tuổi có nguy cơ mắc táo bón cao gấp 5 lần so với các lứa tuổi khác. Đây là độ tuổi nhạy cảm và dễ gặp các vấn đề về sức khỏe.

Vậy câu hỏi đặt tại sao người già hay gặp tình trạng táo bón?

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn có thể dẫn đến táo bón ở người già. Trong đó 6 nguyên nhân phổ biến nhất là: 

1.1. Suy giảm các chức năng trong cơ thể

Quá trình lão hóa bắt đầu xuất hiện từ năm 30 tuổi và sẽ diễn ra liên tục. Theo thời gian, các cơ quan đều suy giảm chức năng và cường độ hoạt động. Điều đó sẽ dẫn đến các tình trạng rối loạn chuyển hóa trong cơ thể. 

Ở người già, khi hệ tiêu hóa kém hoạt động ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa thức ăn. Dạ dày giảm co bóp và lượng enzym tiết ra ít hơn khiến thức ăn được tiêu hóa chậm. Bên cạnh đó, nhu động ruột giảm khiến thời gian lưu thức ăn ở trong ruột tăng lên, từ đó rất dễ xuất hiện tình trạng táo bón.

1.2. Ít vận động

Những người cao tuổi thường ít vận động hơn bởi các chức năng trong cơ thể bị suy giảm. Đặc biệt đây là độ tuổi rất hay gặp các bệnh lý về xương khớp như loãng xương, đau nhức xương khớp, chân tay yếu,… cản trở quá trình hoạt động. 

Việc ít vận động sẽ làm chậm quá trình tiêu hóa thức ăn, giảm nhu động ruột và mất đi cảm giác buồn đi đại tiện. Vì vậy giảm khả năng tiêu hóa của cơ thể và dẫn đến tình trạng táo bón ở người cao tuổi.

1.3. Thiếu ngủ, căng thẳng, mệt mỏi

Thiếu ngủ là một tình trạng rất hay gặp ở người lớn tuổi, từ đó dẫn đến căng thẳng thần kinh, lo lắng (stress) kéo dài. Khi căng thẳng kéo dài sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thần kinh, theo cơ chế hoạt động của cơ thể, khi đó hệ thần kinh sẽ được ưu tiên hơn và làm chậm hoạt động chức năng của hệ tiêu hóa. Ngoài ra, stress lâu ngày làm mất cân bằng hệ khuẩn chí đường ruột, từ đó gây ra tình trạng táo bón.

1.4. Chế độ dinh dưỡng không hợp lý

Chế độ dinh dưỡng là một trong những nguyên nhân quan trọng nhất dẫn đến tình trạng táo bón ở người lớn tuổi. 

Chế độ ăn ít chất xơ, ít ăn rau củ quả, ăn nhiều dầu mỡ hay ăn quá nhiều chất bổ, chất đạm sẽ khiến hệ tiêu hóa của những người lớn tuổi khó chuyển hóa và hấp thu hết. 

Bên cạnh đó, do tâm lý cũng như bệnh tật tuổi già nên nhiều người kiêng khem quá mức, lượng thức ăn trong đường ruột quá ít, dẫn đến tích lũy lâu ngày làm mất cảm giác buồn đi đại tiện. Từ đó cũng sẽ dẫn đến tình trạng táo bón.

Uống quá ít nước do các bệnh lý liên quan đến hệ tiết niệu cũng là một trong những nguyên nhân rất hay gặp ở người già. Việc uống ít nước sẽ làm cho phân khô và cứng, khó đào thải ra ngoài.

1.5. Do các tác dụng phụ của thuốc

Việc sử dụng quá nhiều các thuốc giảm đau, chống viêm, thuốc chống trầm cảm, thuốc chứa tanin như Codein, Ibuprofen,… sẽ làm giảm nhu động ruột và chậm khả năng tiêu hóa.

1.6. Biến chứng của một số bệnh lý

Biến chứng của một số bệnh lý ở người già có thể dẫn đến tình trạng táo bón ở người già như: 

• Suy giảm chức năng tuyến giáp: Chức năng của tuyến giáp suy giảm làm giảm tiết hormon T3, T4. Đây là hormone liên quan trực tiếp đến quá trình chuyển hóa dinh dưỡng, trao đổi chất và hấp thu protein. Vì vậy khi giảm chức năng của tuyến giáp dẫn đến làm chậm toàn bộ quá trình tiêu hóa. Từ đó gây nên táo bón.
• Bệnh trĩ: những người bị bệnh trĩ thường có xu hướng nhịn đi đại tiện vì sợ chảy máu và đau. Khi nhịn đi đại tiện lâu ngày, sẽ mất cảm giác buồn đi vệ sinh, từ đó tình trạng táo bón nặng hơn và kéo theo bệnh trĩ sẽ nặng hơn.
• Các bệnh lý khác như: viêm đại tràng, ung thư đại tràng, polyp đại tràng, viêm loét dạ dày, bệnh liên quan đến hệ tiết niệu,… cũng là nguyên nhân có thể dẫn đến táo bón ở người già.

2. Những dấu hiệu nhận biết táo bón ở người già

Để nhận biết tình trạng táo bón ở người già chúng ta có thể tham khảo các tình trạng sau đây: 

• Đi đại tiện dưới 3 lần / tuần
• Có cảm giác đau và khó chịu khi đi đại tiện
• Giảm sút cân
• Phân rắn, khô cứng, phân dê hoặc khuôn to.
• Đi ngoài có thể kèm theo máu
• Cảm giác đầy bụng kèm theo đau bụng khó chịu
• Khó đi đại tiện: không có cảm giác buồn đi hoặc phải rặn khi đi vệ sinh.

3. Hậu quả khôn lường khi người già bị táo bón

Táo bón lâu ngày sẽ để lại những hậu quả khôn lường và đặc biệt ở người cao tuổi, tình trạng này sẽ ở nên nghiêm trọng hơn nếu như không được điều trị kịp thời.

3.1. Các bệnh lý về tim mạch

Khi người già bị táo bón sẽ rất khó đào thải phân ra ngoài. Điều đó sẽ khiến họ phải rặn với một lực rất mạnh sẽ khiến tim đập nhanh, mệt mỏi, mất sức. Đây cũng có thể là yếu tố nguy cơ dẫn đến các bệnh tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, loạn nhịp tim trở nên trầm trọng hơn.

3.2. Các bệnh lý trên đường tiêu hóa và tiết niệu

Táo bón lâu ngày làm cho phân ứ đọng tại đại tràng làm phình đại tràng thứ phát, sa trực tràng và chất cặn bã, độc tố không thể đào thải ra ngoài. Lâu ngày sẽ dẫn đến viêm đại tràng hay nghiêm trọng hơn là ung thư đại tràng. 

Ngoài ra, việc phân ứ đọng có thể ảnh hưởng đến đường tiết niệu do chèn lên bàng quang, chèn ép lên các mạch máu làm giảm tưới máu đến thận. Nếu kéo dài tình trạng sẽ dẫn đến suy thận.

3.3. Bệnh trĩ

Như chúng ta đã biết, việc phân khô phân cứng sẽ làm ảnh hưởng tới niêm mạc của hậu môn, có thể làm rách tổn thương hậu môn dẫn đến đau rát, ngứa. Nếu như phải mót rặn quá nhiều, cái búi trĩ sẽ hình thành và dẫn đến bệnh trĩ.

Ở những người cao tuổi đã mắc bệnh trĩ, thì mối liên hệ giữa táo bón và trĩ là một vòng luẩn quẩn tác động qua lại với nhau. Táo bón lâu ngày sẽ dẫn đến trĩ, khi bị trĩ sẽ cảm giác khó đi và xuất hiện tâm lý nhịn đi vệ sinh, từ đó làm tình trạng bệnh càng trở nên trầm trọng hơn.

3.4. Các bệnh lý khác

Các chuyên gia cho rằng: táo bón ở người già có thể rất ảnh hưởng đến hệ hô hấp như: gây vỡ phế nang khi rặn quá mạnh, dẫn đến khó thở mệt mỏi.

Ngoài ra, táo bón còn sẽ gây suy nhược cơ thể do kém hấp thu chất dinh dưỡng, giảm hoạt động chức năng của cơ thể do thiếu năng lượng, giảm sức đề kháng, sụt cân,… ở người cao tuổi. 

4. Các giải pháp cải thiện táo bón cho người già hiệu quả

4.1. Biện pháp dùng thuốc

Dùng thuốc là một trong những giải pháp được rất nhiều bệnh nhân sử dụng. Tuy nhiên đây sẽ là biện pháp tạm thời và nếu như không sử dụng đúng cách, có thể gây ra những tác dụng không mong muốn.

Hãy tham khảo ý kiến và chỉ định của bác sĩ trước khi sử dụng.

Các thuốc điều trị táo bón tiếp cận một trong hai cơ chế chính: Làm mềm, làm ẩm và cải thiện nhu động ruột. 

Các thuốc làm mềm, làm ẩm bao gồm các nhóm:

• Thuốc nhuận tràng làm mềm phân: Forlax, Duphalac,…
• Thuốc điều chỉnh bài tiết dịch ruột: Lubiprostone,…
• Thuốc thụt tháo: Fleet enema,…

Các thuốc cải thiện nhu động ruột bao gồm:

• Thuốc nhuận tràng kích thích: Bisacodyl,…
• Thuốc chủ vận serotonin: Prucalopride,…
• Thuốc đối kháng thụ thể opioid ngoại vi: Alvimopan, methylnaltrexone và naloxegol.

Lưu ý: Việc lạm dụng quá nhiều thuốc nhuận tràng và thuốc thụt tháo cũng sẽ dẫn đến táo bón do tác dụng phụ của chúng. Nếu dùng quá lâu sẽ dẫn đến tình trạng phụ thuộc vào thuốc. làm mất khả năng buồn đi đại tiện và sẽ khiến táo bón trở nên trầm trọng hơn. 

>> Xem thêm: Tổng quan thuốc trị táo bón & phương pháp xử trí

4.2. Biện pháp không dùng thuốc

Cải thiện chế độ ăn uống

Một chế độ ăn uống hợp lý sẽ giúp tình trạng táo bón ở người già cải thiện rất tốt. Việc điều chỉnh cân bằng lại dinh dưỡng trong các khẩu phần ăn sẽ giúp người cao tuổi dễ tiêu hóa và hấp thu hơn.

Chế độ sinh hoạt phù hợp

Ở những người cao tuổi, việc chơi những môn thể thao cần nhiều sức là rất khó. Thay vào đó người cao tuổi nên lựa chọn những hình thức vận động phù hợp như đi bộ, tập những bài thể dục dưỡng sinh, khiêu vũ,… Điều đó rất tốt cho sức khỏe, giúp người già thêm dẻo dai và kích thích hệ tiêu hóa hoạt động.

Không nên nằm hay ngồi quá lâu trong một khoảng thời gian dài.

Không nhịn đi đại tiện

Hạn chế tối đa việc nhịn đi đại tiện để hệ tiêu hóa không bị ảnh hưởng và hoạt động bình thường. Điều đó sẽ giúp hệ tiêu hóa khỏe mạnh hơn và hạn chế táo bón.

Tập đi đại tiện cố định vào một thời gian nhất định. Như vậy sẽ hình thành thói quen cho đường ruột, giúp đi vệ sinh dễ dàng hơn. 

Bổ sung thêm lợi khuẩn – Probiotics

Probiotics đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe con người và đặc biệt là hệ tiêu hóa. Lợi khuẩn sống sẽ làm giảm tình trạng táo bón ở người già qua cơ chế: 

• Kích thích bài tiết enzym tiêu hóa, tăng cường quá trình chuyển hóa thức ăn.
• Điều tiết quá trình tái hấp thu nước trong phân. 
• Kích thích nhu động ruột. 
• Thiết lập lại hệ vi sinh đường ruột.

Nhờ vậy giúp phân mềm, tăng số lần đi đại tiện, giảm chướng bụng đầy hơi.

Ngoài ra việc sử dụng lợi khuẩn còn giúp nâng cao sức đề kháng rất tốt ở người cao tuổi.

5. Chế độ dinh dưỡng hợp lý cho người cao tuổi bị táo bón

Như đã nêu ở trên, một chế độ dinh dưỡng hợp lý sẽ giúp cho người cao tuổi cải thiện rất tốt tình trạng táo bón. Vậy chế độ dinh dưỡng thế nào là hợp lý?

Theo khuyến cáo các chuyên gia, dinh dưỡng mỗi ngày cho người già cần: 

• Chất xơ: 25 – 30 gam/ngày 
• Nước: 1,5 – 2 lít / ngày
• Protein: 60 – 70 gam / ngày, trong đó đạm động vật chiếm 30% lượng protein nạp trong cơ thể. 
• Chất béo: nên sử dụng cả đạm động vật và thực vật. Tuy nhiên cần hạn chế không ăn quá nhiều.
• Muối: kiểm soát trong khoảng 150 gam/người/tháng 
• Bổ sung thêm vitamin và khoáng chất đặc biệt là vitamin nhóm B, vitamin C, vitamin D,…

Một số loại thực phẩm dành cho người cao tuổi bị táo bón nên sử dụng:

Chuối

Hàm lượng dinh dưỡng và chất xơ có trong chuối rất cao, vì vậy chuối là thực phẩm được khuyên dùng dành cho người bị táo bón. Cứ 100 gam chuối thì có đến 3,7 gam chất xơ hòa tan. Chất xơ này sẽ giúp kích thích nhu động ruột, đào thải cặn bã ra bên ngoài, cải thiện tốt tình trạng táo bón.

Ngoài ra trong chuối có rất nhiều loại vitamin như B6, vitamin C, kali,… rất tốt cho sức đề kháng và sức khỏe của người già.

Quả bơ

Bơ được đánh giá là một trong những loại quả có hàm lượng chất xơ cũng như dinh dưỡng cao. Điều này rất tốt cho những người cao tuổi bị táo bón. Bởi bên cạnh giúp nhuận tràng giảm táo bón, bơ còn rất tốt cho hệ tim mạch và điều hòa đường huyết.

Táo

Chất xơ trong táo rất tốt cho những bệnh nhân bị táo bón. Hàm lượng chất xơ hòa tan và không hòa tan ở trong táo rất cao, đặc biệt ở vỏ táo. Vì vậy, khi ăn táo các chuyên gia khuyến khích nên ăn cả vỏ để thu được giá trị dinh dưỡng cao.

Mọi chi tiết thắc mắc vui lòng liên hệ HOTLINE 19009482 hoặc 0967629482

Tham khảo nguồn: 

1. https://www.news-medical.net/health/Constipation-in-the-Elderly.aspx

2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3652936/

3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4325863/

1. Thế nào là táo bón lâu ngày? Dấu hiệu nhận biết

Táo bón lâu ngày (táo bón mạn tính) được định nghĩa là tình trạng tần suất đi đại tiện nhỏ hơn 3 lần/tuần và được lặp đi lặp lại, kéo dài trong vài tháng.

Tuy nhiên các chuyên gia cho rằng việc đánh giá chính xác tần suất đi vệ sinh của mỗi người là rất khó và khác nhau. Vì vậy để nhận biết được tình trạng táo bón lâu ngày chúng có thể dựa vào các dấu hiệu nhận biết dưới đây:

• Tần suất đi đại tiện nhỏ hơn 3 lần trên tuần
• Đi đại tiện khó khăn: Không có cảm giác buồn đi đại tiện hoặc cảm thấy buồn đi nhưng không thể tống phân ra ngoài, phải rặn nhiều
• Phân khô cứng hoặc phân nhỏ, phân dê
• Cảm giác đầy hơi, chướng bụng kèm đau bụng khó chịu
• Xuất hiện máu tươi khi rặn quá nhiều
• Phải được thụt tháo hoặc dùng các biện pháp hỗ trợ để giúp đi ngoài dễ dàng hơn
• Cảm giác trong bụng không có gì 

Tình trạng táo bón lâu ngày rất dễ nhận biết thông qua số lần đi đại tiện cũng như những biểu hiện điển hình. Tùy vào biểu hiện khác nhau của mỗi người để đánh giá được mức độ táo bón nặng hay nhẹ để có thể tìm ra những biện pháp kịp thời.

2. Nguyên nhân gây táo bón lâu ngày

Hiện nay, có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng táo bón lâu ngày được các chuyên gia đưa ra, đặc biệt về mối quan hệ của đường ruột, hoormon và hệ thần kinh. Đó có thể là nguyên nhân từ trong chính cơ thể hoặc cũng có thể là các nguyên nhân khách quan bên ngoài như chế độ sinh hoạt thiếu khoa học. 

Dưới đây là một số nguyên nhân chính được cho là điển hình dẫn đến tình trạng táo bón lâu ngày:

2.1. Nguyên nhân nằm ngoài hệ tiêu hóa

• Tuyến giáp suy giảm hoạt động: Chức năng của tuyến giáp suy giảm làm giảm tiết hormon T3, T4. Đây là hormone liên quan trực tiếp đến quá trình chuyển hóa dinh dưỡng, trao đổi chất và hấp thu protein. Vì vậy khi giảm chức năng của tuyến giáp dẫn đến làm chậm toàn bộ quá trình tiêu hóa và gây nên táo bón lâu ngày.
• Căng thẳng, lo lắng (stress) kéo dài: Khi căng thẳng kéo dài sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thần kinh, theo cơ chế hoạt động của cơ thể, khi đó hệ thần kinh sẽ được ưu tiên hơn và làm chậm hoạt động chức năng của hệ tiêu hóa. Ngoài ra, stress lâu ngày làm mất cân bằng hệ khuẩn chí đường ruột, từ đó gây ra tình trạng táo bón lâu ngày
• Ngoài ra một số bệnh lý khác ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thần kinh cũng sẽ gây nên tình trạng táo bón

2.2. Nguyên nhân trực tiếp ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa

Tổn thương thực thể ở đường tiêu hóa là một trong những nguyên nhân thường gặp ở bệnh nhân táo bón mạn tính. Như các bệnh lý ở đại tràng như viêm đại tràng, polyp đại tràng, đại tràng phình to,…

2.3. Chế độ sinh hoạt thiếu khoa học

• Việc sử dụng quá nhiều thuốc giảm đau chống viêm mạnh trong thời gian dài như Codein, ibuprofen,… làm giảm nhu động ruột, chậm khả năng tiêu hóa
• Chế độ ăn uống không hợp lý: ăn ít chất xơ, rau xanh, không uống đủ nước, ăn quá nhiều đạm, đồ chiên rán.
• Ít vận động: ít vận động làm giảm nhu động ruột dẫn đến khả năng táo bón kéo dài.
• Lạm dụng quá nhiều rượu bia: việc lạm dụng rượu bia dẫn đến tổn thương trực tiếp hệ tiêu hóa như loét dạ dày, tăng tiết acid từ đó giảm chức năng tiêu hóa của cơ thể

2.4. Các nguyên nhân khác

• Tuổi tác: táo bón kéo dài hay gặp ở người già hoặc trẻ nhỏ. Bởi đây là những đối tượng bị suy giảm chức năng tiêu hóa hoặc là chức năng tiêu hóa chưa hoàn thiện. Ngoài ra, đây còn là những đối tượng ít vận động, từ đó làm giảm khả năng tiêu hóa và hấp thu thức ăn cũng như đào thải phân ra ngoài.
• Phụ nữ có thai và sau sinh: có rất nhiều nghiên cứu cho thấy rằng, phụ nữ có thai và sau sinh hay gặp tình trạng táo bón kéo dài. Đây là giai đoạn nội tiết tố thay đổi, chế độ dinh dưỡng cần nhiều dưỡng chất, vì vậy dẫn đến khó tiêu hóa và hay gặp táo bón.

>> Xem thêm: Táo bón khi mang thai – Nguyên nhân và cách xử trí

3. Một số lầm tưởng tai hại về táo bón kéo dài

3.1. Hiểu sai nguyên nhân 

Có rất nhiều người cho rằng việc bị táo bón lâu ngày là bệnh lý bình thường của cơ thể, và “cơ địa” như vậy. Nguyên nhân đơn giản chỉ là do ít bổ sung chất xơ, rau xanh. Tuy nhiên khi bổ sung thêm chất xơ, rau xanh hay các sản phẩm bổ sung thì lại thấy không cải thiện. 

Câu hỏi đặt ra liệu nguyên nhân này do đâu?

Trên thực tế chuyên gia cho rằng táo bón kéo dài gồm rất nhiều nguyên nhân bao gồm các yếu tố bên trong và bên ngoài. Vì vậy, để xác định rõ nguyên nhân chúng ta cần tham khảo ý kiến của chuyên gia y tế. Từ đó đưa ra giải pháp điều trị hợp lý và an toàn.

3.2. Lạm dụng thuốc thụt tháo hậu môn, nhuận tràng

Việc sử dụng thuốc tháo thụt hậu môn, thuốc nhuận tràng sẽ giúp đi vệ sinh dễ dàng ngay lập tức. Tuy nhiên đây chỉ là giải pháp tạm thời và lạm dụng lâu dài rất ảnh hưởng đến chức năng của hệ tiêu hóa và khiến cơ thể bị phụ thuộc. 

Nếu ngưng sử dụng hoặc sử dụng lâu dài thuốc thụt tháo, nhuận tràng thì hậu quả dần dần làm giảm nhu động ruột, mất khả năng buồn đi đại tiện và tình trạng táo bón sẽ nặng nề hơn.

>> Xem thêm: Tổng quan thuốc trị táo bón và phương pháp xử trí

4. Táo bón lâu ngày có nguy hiểm không? 3 Hậu quả khi bị táo bón kéo dài

Táo bón lâu ngày tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ gây hại cho sức khỏe. Nếu không điều trị kịp thời, dẫn đến những biến chứng khôn lường như sau:

4.1. Dẫn đến tình trạng bị trĩ, nứt hậu môn

Trĩ là hậu quả thường gặp nhất ở những bệnh nhân bị táo bón lâu ngày.

Khi bị táo bón việc đi đại tiện rất khó khăn, phân to khô cứng, phải rặn nhiều. Khi phân tiếp xúc với hậu môn, rất dễ làm tổn thương niêm mạc hậu môn dẫn đến chảy máu. 

Bên cạnh đó việc phải rặn nhiều gây áp lực và làm giãn các tĩnh mạch hậu môn. Khi vấn đề này lặp đi lặp lại sẽ hình thành các búi trĩ, phù nề hậu môn. 

Tùy theo mức độ nặng hay nhẹ, trĩ sẽ gây đau, ngứa rát hậu môn nhất là lúc đi vệ sinh. Điều đó có thể dẫn đến nhiễm trùng hậu môn, viêm loét và có thể hình thành ổ áp xe rất nguy hiểm

4.2. Giảm hấp thu, giảm sức đề kháng

Táo bón kéo dài sẽ dẫn đến giảm các chức năng của hệ tiêu hóa bao gồm hấp thu và chuyển hóa dưỡng chất. Từ đó cơ thể thiếu chất dinh dưỡng dẫn đến suy giảm miễn dịch, suy nhược và ảnh hưởng đến hoạt động của các cơ quan khác.

Ngoài ra, việc ứ đọng thức ăn và phân trong ruột sẽ khiến chúng ta có cảm giác đầy bụng khó chịu, mất cảm giác thèm ăn, ăn không ngon miệng. Điều này rất dễ gặp đặc biệt ở trẻ em và người cao tuổi. 

4.3. Ảnh hưởng trực tiếp đến đại tràng

Thức ăn không thể tiêu hóa hết  sẽ ứ đọng tại đại tràng, để quá lâu rất có thể dẫn đến tình trạng phình đại tràng thứ phát, sa trực tràng bởi đây là phần cuối cùng của đại tràng, nơi chứa phân trước khi được đào thải ra ngoài.

Việc những chất cặn bã không được thải ra ngoài mà tồn tại trong đại tràng lâu ngày rất dễ nhiễm trùng gây đến viêm đại tràng. Nếu tình trạng này lâu ngày, hậu quả rất có thể dẫn đến ung thư đại tràng.

5. 5 nguyên tắc vàng trong xử trí táo bón lâu ngày

Để xử trí táo bón lâu ngày chúng ta cần phải xác định rõ nguyên nhân và tìm ra giải pháp phù hợp. Dưới đây sẽ cung cấp 5 nguyên tắc vàng trong xử trí.

5.1. Nguyên tắc 1: Rèn luyện đi vệ sinh đều đặn vào một khung giờ 

Theo nghiên cứu của Hiệp hội táo bón Hoa Kỳ, hoạt động của hệ tiêu hóa đặc biệt là nhu động ruột đạt hiệu quả cao nhất vào buổi sáng. Vì vậy việc hình thành thói quen đi vệ sinh vào buổi sáng sẽ giúp cải thiện táo bón đáng kể. 

5.2. Nguyên tắc 2: Xây dựng một chế độ sinh hoạt khoa học

Việc xây dựng một chế độ khoa học thông qua các hoạt động thể chất và chế độ dinh dưỡng là hết sức quan trọng. 

Vậy câu hỏi đặt ra thế nào là khoa học và hợp lý? 

Theo các nghiên cứu chỉ ra rằng, một chế độ ăn lành mạnh là điều rất cần thiết cho những bệnh nhân bị táo bón đặc biệt là táo bón kéo dài. 

Chế độ dinh dưỡng: 

• Một chế độ ăn nhiều chất xơ: bệnh nhân táo bón nên ăn từ 18 – 30 gam chất xơ một ngày. Chất xơ sẽ tăng cường nước, tăng cường khối lượng phân và kích thích nhu động ruột và đẩy phân ra ngoài. Hầu hết chất xơ được tìm trong các loại rau xanh (rau chân vịt, rau ngót,…) hay các loại quả như (táo, chuối, dâu tây,…). Đặc biệt ngũ cốc cũng là một trong những thực phẩm giàu chất xơ.
• Uống đủ 2 lít nước mỗi ngày: uống nước không chỉ tốt cho bệnh nhân táo bón mà còn rất tốt cho cơ thể. Uống đủ 2 lít nước mỗi ngày sẽ giúp tăng cường lượng nước trong phân, làm mềm phân từ đó dễ đào thải ra ngoài hơn. 
• Hạn chế uống các đồ uống chứa cồn và caffein
• Tăng cường bổ sung các lợi khuẩn thông qua sữa chua hay sữa chua uống.
• Hạn chế ăn quá nhiều chất đạm bởi với lượng chất đạm quá lớn cơ thể không tiêu hóa được hết dẫn đến các tình trạng rối loạn tiêu hóa.
• Duy trì thói quen ăn uống lành mạnh, đủ chất và đúng giờ.

Chế độ sinh hoạt: 

• Tích cực vận động: sau những giờ học tập, làm việc căng thẳng và ngồi quá lâu, chúng ta nên chơi thể thao để cơ thể có thể hoạt động tốt. Nên lựa chọn môn thể thao phù hợp với thể trạng cá nhân, sở thích và hoàn cảnh.
• Tăng cường vận động giúp kích thích hệ tiêu hóa hoạt động, đẩy nhanh nhu động ruột. Đồng thời tăng cường sức khỏe và sự dẻo dai cho cơ thể.
• Không nhịn đi đại tiện: Việc nhịn đi đại tiện sẽ khiến phân tích tụ lại trong cơ thể, dần dần sẽ làm mất cảm giác buồn đi vệ sinh ảnh hưởng đến nhu động ruột.

5.3. Nguyên tắc 3: Giảm căng thẳng mệt mỏi

Các chuyên gia y tế cho rằng: khi quá căng thẳng, cơ thể sẽ mất cân bằng hoạt động tự nhiên của cơ thể. Bằng cơ chế điều hòa, hệ thần kinh sẽ được tập trung chủ yếu để giải quyết các vấn đề đang gặp phải, khi đó hệ tiêu hóa không được ưu tiên và giảm mất khả năng hoạt động. Đồng thời, stress sẽ làm tăng kích thích acid dịch vị dạ dày, giảm khả năng tiêu hóa. 

Vì vậy, giữ cho cơ thể luôn được thoải mái, không căng thẳng kéo dài sẽ cải thiện tốt tình trạng táo bón

5.4. Nguyên tắc 4: Tham khảo ý kiến chuyên gia y tế

Táo bón lâu ngày không chỉ đơn giản do thói quen dinh dưỡng hay chế độ sinh hoạt hàng ngày, mà đó còn là biểu hiện của một số bệnh lý nào đó trong cơ thể. Vì vậy khi đã tối ưu hóa chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt mà tình trạng không cải thiện, hãy đến gặp bác sĩ để có thể xác định rõ nguyên nhân và tìm ra biện pháp hợp lý.

Cần làm xét nghiệm gì để biết chính xác táo bón kéo dài?

• Xét nghiệm máu và phân: để xác định được hoạt động của cơ thể như phát hiện sớm các bệnh suy giáp, thiếu máu, tiểu đường, nhiễm trùng hay ung thư,…
• Chụp X – quang, siêu âm ổ bụng: phát hiện những tổn thương của đường tiêu hóa
• Đo áp lực hậu môn, trực tràng
• Các xét nghiệm để chẩn đoán các chức năng ruột

Bên cạnh đó, trước khi quyết định sử dụng thuốc nhuận tràng hay thụt tháo, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ. Bởi việc sử dụng thuốc nhuận tràng hoặc thụt tháo sẽ giúp chúng ta cải thiện trong thời gian ngắn. Tuy nhiên nếu ngưng sử dụng rất dễ bị táo bón trở lại và ngày càng nặng hơn. 

5.5. Nguyên tắc 5: Bổ sung lợi khuẩn – Probiotics có lợi cho hệ tiêu hóa

Ngày nay, sử dụng lợi khuẩn – probiotics để cải thiện táo bón lâu ngày được hầu hết các chuyên gia y tế khuyên dùng bởi đây là giải pháp mới, tối ưu và có hiệu quả lâu dài cho hệ tiêu hóa. 

Lợi khuẩn – Probiotics giúp kích thích nhu động ruột, từ đó phân được tống đẩy ra ngoài một cách tự nhiên. Đây được coi là giải pháp an toàn và hiệu quả cho táo bón thông qua các cơ chế:

• Sản xuất SCFAs (Axit béo chuỗi ngắn). SCFAs được tạo ra do quá trình lên men carbohydrate ở ruột do các vi khuẩn chủng Bifidobacteria và Lactobacilli. Các acid béo này tăng cường nhu động đại tràng bằng cách kích thích các thụ thể thần kinh ở cơ trơn thành ruột. Ngoài ra còn tăng nồng độ serotonin trong ruột già, một chất dẫn truyền thần kinh  giúp kích thích nhu động.
• Giảm pH đại tràng do tăng sản xuất axit lactic và SCFAs bởi hai loài Lactobacillus và Bifidobacteria. Tính axit của các chất trong ruột kích thích nhu động ruột và giảm thời gian lưu của phân trong ruột già.
• Tăng cường chuyển hóa muối mật: Do các chủng Bifidobacteria và Lactobacilli trong ruột kích thích nhu động ruột có sự tham gia của muối mật không liên hợp, vì vậy tăng cường chuyển hóa muối mật.
• Cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột: trong hệ tiêu hóa có 85% lợi khuẩn, 15% hại khuẩn, vì vậy khi xảy ra tình trạng mất cân bằng (số lượng hại khuẩn tăng) sẽ làm tổn thương hệ tiêu hóa. Thiếu hụt trong thời gian dài sẽ dẫn đến những tổn thương nặng.
• Điều hòa tái hấp thu nước: giúp làm mềm phân dễ đào thải ra ngoài

Nhờ vậy mà phân mềm, tần suất đi đại tiện tăng lên, hơn nữa bệnh nhân không còn cảm giác đầy chướng bụng. 

Bifidobacterium BB12 – Lợi khuẩn sống, gắn đích tại đại tràng, được chứng minh lâm sàng cải thiện táo bón hiệu quả.

Bifidobacterium được biết đến là chủng lợi khuẩn thiết yếu và quan trọng nhất của đường tiêu hóa. Chúng chiếm tỉ lệ đến 90% tổng lợi khuẩn có trong đường tiêu hóa, tập trung chủ yếu tại đại tràng cư ngụ chủ yếu tại đại tràng, quyết định cân bằng hệ vi sinh đường ruột, thiết lập hình thái phân, sức khỏe tiêu hóa và sức đề kháng của cơ thể.

Bifidobacterium BB-12 cải thiện táo bón, hỗ trợ làm mềm phân sau 4 tuần sử dụng.

Bifidobacterium BB-12 là chủng lợi khuẩn được nghiên cứu kỹ lưỡng, lợi khuẩn có số lượng nghiên cứu lâm sàng lớn nhất trên thị trường hiện nay. Hiệu quả của chủng lợi khuẩn này được đánh giá cao nhất trong ngân hàng lợi khuẩn thế giới, đặc biệt trên tác dụng giảm táo bón, tăng cường nhu động ruột, hỗ trợ cải thiện tần suất đi tiêu đều đặn.

Vào năm 2015, nhóm tác giả Eskesen và cộng sự tiến hành một nghiên cứu đa trung tâm tại Anh và Đức với cỡ mẫu lên tới 1248 bệnh nhân có tần suất đại tiện thấp (1-3 lần/ tuần). Các bệnh nhận được chia ngẫu nhiên thành hai nhóm: nhóm chứng và nhóm bổ sung đều đặn 1 tỷ lợi khuẩn Bifidobacterium BB12 mỗi ngày trong thời gian 4 tuần.Tần suất đại tiện và tính chất phân của bệnh nhân được theo dõi và đưa vào thống kê.

Kết quả nghiên cứu: Sau thời gian nghiên cứu, nhóm sử dụng BB-12 có sự cải thiện vượt trội so với nhóm chứng, bệnh nhân đại tiện đều đặn 6-8 lần/ tuần, khối lượng phân nhiều hơn và mềm hơn, giảm hẳn các triệu chứng đầy chướng bụng.

Một nghiên cứu khác của Nishida. et al (2004) [18]thực hiện tại Nhật Bản trong 2 tuần, bệnh nhân được bổ sung lợi khuẩn BB-12 và theo dõi khối lượng phân mỗi ngày. Thống kê nghiên cứu cho thấy, khối lượng phân trung bình của bệnh nhân tăng lên đáng kể sau khi bổ sung lợi khuẩn BB-12 ( từ 30,5 g phân/ lần lên 37,5 g/ lần). Qua đó, tình trạng táo bón được cải thiện sau 2 tuần nghiên cứu.

TPBVSK – Imiale 

TPBVSK – Imiale là sản phẩm độc quyền chứa chủng lợi khuẩn sống, gắn đích Bifidobacterium BB12 từ Đan Mạch.

Imiale với công nghệ bao kép Cryoprotectant giúp bổ sung lợi khuẩn, hỗ trợ cải thiện hệ vi sinh đường ruột, giúp tăng cường tiêu hóa, giảm nguy cơ rối loạn tiêu hóa do loạn khuẩn đường ruột.

>> Xem thêm: Cách hỗ trợ giảm táo bón tại nhà – Áp dụng ngay 5 nguyên tắc

Mọi chi tiết thắc mắc vui lòng liên hệ HOTLINE 19009482 hoặc 0967629482

1. https://www.webmd.com/digestive-disorders/digestive-diseases-constipation

2. https://www.webmd.com/digestive-disorders/features/chronic-constipation-facts-vs-myths

1. Microlax là gì? 

Microlax là thuốc thụt trực tràng chứa thành phần chính là Sorbitol, chất có tác dụng kích thích hoạt động của trực tràng, đẩy nhanh quá trình tống phân khỏi ruột trong các trường hợp táo bón, cũng như trong các trường hợp cần làm sạch ruột trước các thủ thuật thăm dò đường ruột.

Thành phần của Microlax

• Sorbitol 70%, dạng tinh thể: 4.465 gram
• Natri citrate: 450 mg
• Natri lauryl sulfoacetate: 45 mg
• Thành phần khác Glycerol, Axit sorbic và Nước tinh khiết đến đủ 5ml.

Trong đó:

• Sorbitol dạng tinh thể giúp cho quá trình hút nước từ các mô vào ruột nhanh hơn.
• Natri citrat làm tăng áp suất thẩm thấu trong lòng ruột nên tăng lưu giữ nước, làm mềm phân nhanh.
• Natri lauryl sulfoacetate có tác dụng tăng cường sự thấm nước vào phân.

Tất cả các thành phần kết hợp giúp cho Microlax tạo ra tác dụng nhuận tràng nhanh chóng và hiệu quả.

2. Công dụng- Đối tượng sử dụng của Microlax

• Điều trị táo bón không thường xuyên, táo bón mạn tính, đi phân không đều ở cả người lớn và trẻ em dưới 3 tuổi.
• Đặc biệt là tình trạng táo bón ở những bệnh nhân nằm liệt giường trong lão khoa, nhi khoa và sản khoa.
• Làm sạch ruột trước khi khám trực tràng hoặc các thủ thuật đường ruột khác.

3. Microlax tạo ra tác dụng nhuận tràng bằng cách nào?

Với thành phần chính là Sorbitol– một dung dịch ưu trương, Microlax tạo ra tác dụng nhuận tràng do sự chênh lệch áp suất thẩm thấu bên trong và bên ngoài ruột, làm cho nước từ các mô đi vào trong lòng ruột giúp kích thích nhu động ruột, đẩy nhanh quá trình tống phân của trực tràng. Qua đó, giúp giảm táo bón và làm sạch ruột.

4. Con đường đi của Microlax trong cơ thể

• Hấp thu và phân phối: Phần lớn hơn 90% sorbitol không được hấp thu và chuyển hóa trong cơ thể. Chúng được đưa vào đại tràng qua trực tràng, hậu môn. Thuốc tăng áp lực thẩm thấu và hút nước vào lòng ống tiêu hóa tạo công dụng nhuận tràng, tháo phân. Chỉ 1 phần thuốc rất nhỏ được hấp thu qua trực tràng và thực hiện quá trình chuyển hóa.
• Chuyển hóa: Thuốc được chuyển hóa chủ yếu ở gan phân thành Fructose và Glucose (2 loại đường hữu ích cho cơ thể)
• Thải trừ: Một phần nhỏ Sorbitol được bài tiết qua nước tiểu ở dạng không chuyển hóa (dạng hợp chất ban đầu); phần còn lại được đào thải dưới dạng CO2 khi thở ra trong quá trình hô hấp.

Trên đây là một số đặc điểm về con đường di chuyển của thuốc của Microlax, hãy tham khảo để sử dụng thuốc một cách hợp lý.

5. Cần lưu ý những gì trong và sau quá trình sử dụng Microlax?

Một số vấn đề cần lưu ý khi sử dụng Microlax:

• Để thuốc tránh xa tầm tay trẻ em
• Thuốc sử dụng để thụt trực tràng, không được uống
• Microlax có thể gây ra tình trạng lệ thuộc vào thuốc, làm cho hệ tiêu hóa hoạt động không bình thường và có thể kéo dài tình trạng táo bón, chỉ nên sử dụng thuốc 1 lần/ ngày trừ khi có tư vấn của bác sĩ.
• Tránh dùng song song nhiều loại thuốc nhuận tràng hoặc thuốc làm mềm phân cùng một thời điểm trừ khi được bác sĩ yêu cầu.

Nắm rõ các cảnh báo trên để tránh xảy ra các sai sót đáng tiếc trong quá trình sử dụng thuốc.

6. Thông tin về liều dùng của Microlax

Đối với mỗi đối tượng, lượng thuốc sử dụng là khác nhau:

• Trẻ em dưới 3 tuổi: sử dụng 1/2 ống 5ml/lần/ngày.
• Người lớn: sử dụng 1 ống 5ml/lần/ngày.

Không sử dụng Microlax quá 1 lần trong ngày nếu không có sự tư vấn của bác sĩ hay dược sĩ.

7. Cần làm gì khi dùng thuốc thiếu liều- quá liều?

Việc thiếu liều hay quá liều khi sử dụng là một vấn đề thường gặp của người bệnh. Khi gặp phải tình trạng trên, người bệnh cần:

• Không sử dụng với số lượng lớn hơn hoặc nhỏ hơn hoặc lâu hơn so với khuyến cáo. Sorbitol thường chỉ được dùng trong một thời gian ngắn cho đến khi các triệu chứng của bệnh nhân được cải thiện.
• Nếu quên một liều và gần đến thời gian liều tiếp theo thì hãy bỏ qua liều đã quên và sử dụng liều tiếp theo như hướng dẫn của bác sĩ. Không được dùng gấp đôi liều để bù lại liều đã quên.
• Nếu sử dụng thuốc quá liều, gọi ngay cho bác sĩ để nhận được sự tư vấn và xử lý kịp thời.
• Không sử dụng Microlax nhiều hơn 1 tuần mà không có lời khuyên của bác sĩ hoặc dược sĩ.

Nếu có bất kỳ thắc mắc hay xuất hiện những dấu hiệu bất thường khi sử dụng quá liều hay thiếu liều, hãy liên lạc với bác sĩ điều trị để được tư vấn cụ thể.

8. Dùng Microlax như thế nào là đúng cách?

Tùy theo đối tượng sử dụng, Microlax có những hướng dẫn riêng để có thể đảm bảo an toàn và hiệu quả cho người bệnh:

Đối với người lớn và trẻ em trên 3 tuổi:

• Trước khi dùng thuốc: Vệ sinh sạch sẽ hậu môn trước khi dùng thuốc
• Tư thế đưa thuốc: Ngồi xuống bồn cầu ở tư thế quen thuộc hoặc chỉ cần ngồi xổm xuống một chút và đưa cổ ống hoàn toàn vào trực tràng.
• Dùng thuốc: Vặn nắp và bóp một giọt dung dịch ra khỏi ống – điều này sẽ giúp việc đưa đầu ống vào trực tràng dễ dàng hơn. Nhẹ nhàng bóp toàn bộ lượng dịch trong ống vào trực tràng. Giữ chặt ống, rút ​​đầu ống ra khỏi trực tràng. Siết chặt cơ mông để ngăn dung dịch chảy ra ngoài.
• Sau khi dùng thuốc: Để phân mềm ra, bệnh nhân không được đi tiêu ngay lập tức, nên đợi ít nhất 5 phút.

Đối với trẻ em dưới 3 tuổi:

• Trước khi dùng thuốc: Vệ sinh sạch sẽ hậu môn trước khi dùng thuốc
• Tư thế đưa thuốc: Tư thế nằm thay tã thông thường.
• Dùng thuốc: Chỉ nên nhét nửa cổ ống (xem phần đánh dấu trên cổ ống) và chỉ ép một 1/2 lượng dịch trong ống vào trực tràng của bé. Sau khi bóp vào dung dịch, nhẹ nhàng đưa hai chân bé lại gần nhau để ngăn dung dịch rò rỉ ra ngoài.

Để sử dụng thuốc đúng cách, tránh sai sót, người sử dụng cần lưu ý:

• Không ép đầu thụt, hay đưa đầu thụt quá mạnh hoặc quá nhanh vào trực tràng vì có thể gây thương tích niêm mạc hậu môn.
• Nên quan sát phân sau khi sử dụng thuốc, nếu phân có dính máu thì nguy cơ cao hậu môn của bạn đã bị tổn thương. Nên thông báo ngay cho bác sĩ về tình trạng này để có hướng xử lý kịp thời.
• Trong khoảng 30 phút sau khi sử dụng, ruột của bệnh nhân sẽ bị kích thích nhẹ. Lưu ý đây chỉ là một tác động bình thường của thuốc nhuận tràng kích thích, không cần quá lo lắng về tình trạng này.
• Gọi ngay bác sĩ nếu 1 giờ sau khi sử dụng mà vẫn chưa có cảm giác muốn đi tiêu hoặc không đi tiêu được.

Sử dụng thuốc đúng cách sẽ giúp thuốc được hấp thu tối đa, qua đó giúp người bệnh đạt được hiệu quả điều trị cao.

9. Tác dụng phụ có thể gặp khi dùng thuốc là gì?

Mặc dù thuốc khá an toàn nhưng vẫn gặp phải một số tác dụng phụ mà người dùng nên chú ý và theo dõi:

Hiếm gặp: Mặc dù hiếm gặp nhưng các tác dụng phụ này rất nặng và đôi khi gây tử vong với người dùng thuốc:

• Các dấu hiệu của phản ứng dị ứng như: phát ban, nổi mề đay, ngứa, da đỏ, sưng, phồng rộp, có hoặc không kèm theo sốt; thở khò khè, tức ngực hoặc cổ họng, khó thở, nuốt hoặc nói chuyện, khàn giọng bất thường; hoặc sưng miệng, mặt, môi, lưỡi, hoặc cổ họng.
• Tiêu chảy nặng .
• Khó thở, tăng cân nặng hoặc phù ở tay hoặc chân.
• Các dấu hiệu mất nước và điện giải như thay đổi tâm trạng, lú lẫn, đau cơ hoặc suy nhược, nhịp tim không bình thường, chóng mặt hoặc ngất xỉu,tim đập nhanh, khát nhiều hơn, co giật, cảm thấy rất mệt mỏi hoặc yếu, không đói, không thể đi tiểu hoặc thay đổi lượng nước tiểu được tạo ra, khô miệng, khô mắt, đau bụng hoặc nôn mửa.
• Các dấu hiệu tăng đường huyết như lú lẫn, buồn ngủ, khát nhiều hơn, đói hơn, đi tiểu thường xuyên hơn, mặt đỏ bừng, thở nhanh.
• Thị lực mờ.

Gọi cho bác sĩ hoặc nhân viên y tế ngay lập tức nếu có một trong các dấu hiệu hoặc triệu chứng trên.

Thường gặp: Các tác dụng phụ thường gặp khi sử dụng thuốc là:

• Đầy hơi, buồn nôn nhẹ
• Co thắt dạ dày
• Kích ứng trực tràng

Trên đây không phải là tất cả các tác dụng phụ có thể xảy ra. Nếu bệnh nhân có thắc mắc về các tác dụng phụ, hãy gọi cho bác sĩ để được tư vấn y tế về tác dụng phụ.

10. Chống chỉ định & thận trọng khi sử dụng Microlax 

10.1. Chống chỉ định

Cần lưu ý đến những bệnh lý đã có hoặc những đặc điểm sinh lý đặc biệt của cơ thể người bệnh, tránh sử dụng thuốc trên bệnh nhân có các dấu hiệu như:

• Dị ứng với Sorbitol hoặc bất kỳ thành phần nào khác của thuốc
• Hạ Natri huyết: Sorbitol làm dịch nội bào chứa Natri bị dịch chuyển vào khoang ngoại bào, làm giảm nồng độ Natri huyết thanh và làm trầm trọng thêm tình trạng hạ Natri máu đã có từ trước.
• Mất nhiều nước và chất điện giải: Khi sử dụng thuốc liên tục, có thể xảy ra tình trạng mất nước thừa chất điện giải, gây tăng natri huyết.
• Tổn thương ở hậu môn như: trĩ, sa trực tràng, rách da hậu môn…Khi sử dụng Microlax sẽ gây đau buốt, rách niêm mạc do cọ xát của ống bơm thuốc với da hậu môn.
• Bệnh nhân tiêu chảy: do thuốc có tác dụng nhuận tràng nên bệnh nhân tiêu chảy khi sử dụng sẽ làm nặng thêm tình trạng bệnh, dẫn đến mất nước, điện giải,…
• Bệnh nhân viêm ruột: Những bệnh nhân bị bệnh viêm ruột không được sử dụng Microlax vì bệnh nhân có thể gặp phải những biến chứng nguy hiểm như thủng đại tràng khi sử dụng thuốc nhuận tràng kích thích.
• Bệnh nhân rối loạn tắc ruột: Thuốc Microlax khó tạo ra tác dung nhuận tràng ở những bệnh nhân mắc chứng bệnh này.
• Bệnh nhân suy thận, suy tim sung huyết.
• Không được sử dụng Microlax ở những bệnh nhân vô niệu

10.2. Thận trọng

Microlax nên thận trọng khi sử dụng cho những bệnh nhân

• Rối loạn chức năng tim phổi hoặc thận do Sorbitol có thể xâm nhập vào hệ tuần hoàn nên có thể làm thay đổi áp lực tim, phổi và thận.
• Bệnh nhân đái tháo đường: Sorbitol trong Microlax được chuyển đổi thành Glucose trong cơ thể, làm tăng lượng đường huyết trong máu. Dẫn đến những biến chứng trên bệnh nhân đái tháo đường, thậm chí có thể dẫn đến hôn mê.

11. Nên tránh những gì khi sử dụng Microlax?

Một số hoạt chất trong một số chế phẩm thuốc có thể ảnh hưởng tác dụng nhuận tràng của Microlax như:

• Thuốc chứa hoạt chất là Lamivudine: Sorbitol trong Microlax có thể làm giảm nồng độ Lamivudine trong máu ở một số bệnh nhân, điều này có thể làm cho thuốc kém hiệu quả hơn.
• Thuốc chứa hoạt chất là Natri polystyren sulfonat: Khi sử dụng Microlax với các sản phẩm có chứa Natri polystyrene sulfonate, Sorbitol và Natri polystyrene sulfonate có thể xảy ra tổn thương các mô trong ruột và có thể gây tử vong trong những trường hợp nghiêm trọng.

Chưa ghi nhận tương tác giữa thức ăn với Microlax.

Để đảm bảo sức khỏe cho người sử dụng, nên thông báo cho bác sĩ và dược sĩ nếu bạn đang sử dụng thuốc có chứa các hoạt chất trên.

12. Các biện pháp phòng ngừa, hạn chế tác dụng không mong muốn của Microlax

Để hạn chế các tác dụng không mong muốn xảy ra, người bệnh nên:

Trình bày cho dược sĩ hay bác sĩ về tiền sử dị ứng với sorbitol, natri citrat, natri lauryl sulfoacetate hay bất kỳ dị ứng nào khác. Chế phẩm có thể chứa các thành phần tá dược gây ra dị ứng.

Trình bày với bác sĩ hay dược sĩ về tất cả các loại thuốc đã, đang và sẽ sử dụng trong thời gian tới.

Trình bày cho dược sĩ hay bác sĩ về tiền sử bệnh lý.

• Các bệnh về thận như suy thận, viêm thận…
• Các bệnh về dạ dày và đường tiêu hóa như viêm ruột, tắc nghẽn ruột, buồn nôn, nôn, trĩ…
• Các thuốc nhuận tràng đã sử dụng và thời gian sử dụng.
• Các bệnh tim mạch như suy tim, suy tim sung huyết.
• Bệnh đái tháo đường.

13. Sử dụng Microlax với các đối tượng đặc biệt

Phụ nữ có thai, phụ nữ cho con bú hay người cao tuổi đều có những sự khác biệt về sinh lý so với người trưởng thành:

• Phụ nữ có thai: Không có dữ liệu về tính an toàn của thuốc trong quá trình mang thai ở người. Chỉ nên dùng Sorbitol trong thời kỳ mang thai khi lợi ích nhiều hơn nguy cơ.
• Phụ nữ cho con bú: Không có dữ liệu về sự bài tiết của Sorbitol vào sữa mẹ.
• Người lớn tuổi có thể nhạy cảm hơn với tác dụng của thuốc này.
• Trẻ em: Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

14. Nên bảo quản thuốc Microlax như thế nào?

Không như các thuốc đặt trực tràng, Microlax chỉ cần được bảo quản ở điều kiện thường:

• Đặt thuốc ở vị trí thoáng mát, tránh nóng, ẩm.
• Nhiệt độ bảo quản cần đảm bảo là dưới 25^oC.
• Đóng nắp khi ống còn thuốc để đảm bảo chất lượng thuốc cho lần sử dụng sau.

Hãy bảo quản chế phẩm theo những điều kiện trên để thuốc có tác dụng tốt nhất khi sử dụng, tránh sự biến đổi về mặt vật lý hay hóa học.

Tài liệu tham khảo:

mayoclinic

webmd

medscape

medicines

1. Các trường hợp cần cải thiện chứng táo bón cấp tốc

Cần chữa táo bón cấp tốc trên một số đối tượng và có các tình trạng khẩn cấp để tình trạng táo bón không tiến triển nặng gây ra các biến chứng không mong muốn:

1.1. Bệnh nhân bị nghẽn phân quá lâu

Bệnh nhân có tình trạng tắc nghẽn phân sau nhiều ngày không thể đi đại tiện được và có các triệu chứng đi kèm theo:

• Đi ngoài <3 lần/tuần
• Đi ngoài ra phân vón cục hoặc cứng
• Khó đi tiêu; cảm giác như thể có một khối tắc nghẽn trong trực tràng ngăn cản chuyển động của ruột; không thể tống hết phân ra khỏi trực tràng hoặc cần trợ giúp để tống phân ra khỏi trực tràng, chẳng hạn như dùng tay ấn vào bụng.

1.2. Xuất hiện các biến chứng của táo bón như:

• Sưng tĩnh mạch ở hậu môn (bệnh trĩ)
• Rách da ở hậu môn (nứt hậu môn)
• Sa trực tràng (hiện tượng một phần nhỏ trực tràng bị nhô ra khỏi hậu môn)

1.3. Không thể đại tiện do các nguyên nhân:

• Trên các đối tượng đặc biệt như: người già, trẻ em
• Người bệnh: bệnh nhân nằm liệt giường không thể đi lại được, bệnh nhân đang điều trị bệnh nặng,..
• Do tác dụng phụ do sử dụng các loại thuốc gây táo bón như: kháng cholinergic, ma túy, thuốc chống trầm cảm, nhiễm độc chì, vitamin D…

Khi thấy những điều này cần phải có những biện pháp cấp tốc để khắc phục chứng táo bón ngay.

2. Nguyên tắc điều trị táo bón cấp tốc

Sau đây là một số nguyên tắc trong điều trị táo bón cấp tốc mà bệnh nhân nên biết:

• Đào thải phân càng sớm càng tốt bằng những biện pháp:
  • Sử dụng các thuốc nhuận tràng có thời gian tác dụng nhanh hoặc sử dụng các loại thuốc nhuận tràng ở các dạng bào chế như: viên đạn, thụt để có thể đi ngoài ngay lập tức.
  • Massage là một biện pháp đem lại sự thoải mái và có thể giúp đi ngoài nhanh chóng.
• Thay đổi lối sống và duy trì một chế độ dinh dưỡng hợp lí trên người mắc chứng táo bón.
• Tập đại tiện đúng cách và đúng thời điểm

3. Các phương pháp hỗ trợ chữa táo bón cấp tốc

Các phương pháp hỗ trợ này sử dụng để có tác dụng ngay cho bệnh nhân các trường hợp cần tống phân ra khỏi hậu môn ngay lập tức. Những phương pháp này giúp người bệnh có thể đi ngoài nhanh chóng để khắc phục tình trạng táo bón hiện tại. Sau đây là các biện pháp hỗ trợ có thể thực hiện.

3.1.Thuốc nhuận tràng có tác dụng nhanh điều trị táo bón cấp tốc

Các dạng thụt hay đặt viên đạn đều sử dụng thành phần chính là các thuốc nhuận tràng. Thuốc này có thể sử dụng đường uống, đường hậu môn tùy mục đích sử dụng và đối tượng. Dưới đây là những lưu ý và các lựa chọn thuốc nhuận tràng khi phải chữa táo bón cấp tốc.

3.1.1.Thuốc nhuận tràng mất bao lâu để phát huy tác dụng?

Xác định được thời gian tác dụng của nhóm thuốc nhuận tràng để cân nhắc lựa chọn trong các trường hợp cấp thiết.

• Thuốc nhuận tràng dạng khối có thể cho tác dụng trong vòng 12-24 giờ nhưng tác dụng đầy đủ thường mất 2-3 ngày.
• Thuốc nhuận tràng thẩm thấu như lactulose có thể mất 6- 12 giờ để có tác dụng.
• Thuốc nhuận tràng kích thích thường có tác dụng trong vòng 6-12 giờ. Nên dùng liều trước khi đi ngủ để bạn có thể cảm thấy muốn đi vệ sinh vào sáng hôm sau.
• Thuốc nhuận tràng làm mềm và làm trơn thường hoạt động trong vòng 12 đến 72 giờ.
• Thuốc nhuận tràng được đưa qua đường trực tràng (thuốc đạn hoặc thuốc xổ) thường có tác dụng trong vòng 15-30 phút. Có một vài loại có thể có tác dụng trong vài phút.

» Xem thêm: Duphalac (lactulose): 5+ Lưu ý khi sử dụng cải thiện táo bón

3.1.2. Sử dụng thuốc nhuận tràng như thế cho hợp lí khi bị táo bón?

Sau đây là một số gợi ý khi sử dụng các nhóm thuốc nhuận tràng sao cho đúng cách để người bệnh mắc chứng táo bón có thể cân nhắc khi sử dụng.

• Chỉ bắt đầu sử dụng thuốc nhuận tràng sau khi các biện pháp thay đổi lối sống và chế độ dinh dưỡng không có tác dụng.
• Nếu phân vẫn còn cứng khi đã sử dụng thuốc nhuận tràng tạo khối thì có thể dùng thuốc nhuận tràng thẩm thấu.
• Nếu phân mềm mà vẫn khó đi ngoài nên sử dụng thuốc nhuận tràng kích thích hoặc thuốc nhuận tràng tạo khối.

3.1.3. Lưu ý phòng ngừa rủi ro khi sử dụng thuốc nhuận tràng

Sử dụng thuốc nhuận tràng gây ra rất nhiều các nguy cơ tiềm ẩn gây hại nên lưu ý những điểm sau đây:

• KHÔNG sử dụng bất kỳ loại thuốc nhuận tràng nào khi:
  • Nếu có dấu hiệu của viêm ruột thừa hoặc ruột bị viêm như :đau dạ dày hoặc đau bụng dưới, chuột rút, chướng bụng, đau nhức, buồn nôn hoặc nôn. Thay vào đó, hãy đến bác sĩ kiểm tra càng sớm càng tốt.
  • Không dùng thường xuyên như một loại thuốc hàng ngày, chỉ sử dụng khi có triệu chứng táo bón lâu ngày.
  • Nếu không đi ngoài 1,2 ngày.

• Nếu nhận thấy có sự thay đổi trong thói quen hoặc chức năng của ruột kéo dài hơn 2 tuần hoặc liên tục đi ngoài ra máu, cần cân nhắc trước khi sử dụng thuốc nhuận tràng vì nó có thể khiến tình trạng bệnh trở nên nặng hơn.
• “Thói quen nhuận tràng” – các thuốc nhuận tràng được nhiều người lạm dụng. Khi lạm dụng các thuốc nhuận tràng sẽ dẫn đến sự phụ thuộc vào thuốc để tạo ra nhu động ruột. Trong một số trường hợp nghiêm trọng, việc lạm dụng một số loại thuốc nhuận tràng đã gây ra tổn thương cho các dây thần kinh, cơ và các mô của ruột và ruột.
• Đối với bệnh nhân sử dụng dung dịch thụt trực tràng: Kiểm tra nếu nhận thấy chảy máu trực tràng, phồng rộp, đau, rát, ngứa hoặc các dấu hiệu kích ứng khác không xuất hiện trước khi bắt đầu sử dụng thuốc này
• Đối với bệnh nhân sử dụng dạng viên đạn: Không bôi trơn thuốc đạn bằng dầu khoáng hoặc dầu hỏa trước khi đưa vào trực tràng. Làm như vậy có thể ảnh hưởng đến cách hoạt động của thuốc đạn. Chỉ làm ẩm bằng nước.

3.2. Bơm trực tràng (thụt hậu môn)

Với phương pháp này, bệnh nhân sẽ đi ngoài ngay sau vài phút đến vài chục phút. Nên đây sẽ là phương pháp đầu tay đối với các trường hợp cấp tốc cần tống phân ra khỏi ruột ngay lập tức. Sau đây là một số lưu ý khi sử dụng phương pháp này.

3.2.1. Đối tượng cần thụt hậu môn?

• Táo bón: phân cứng, khô, không thường xuyên, khó đi ngoài
• Táo bón kèm các triệu chứng: ợ hơi, đầy bụng, chướng bụng.
• Ứ phân trong trực tràng: một lượng lớn phân cứng bị mắc kẹt trong trực tràng không thể cho ra được
• Cho những trẻ nhỏ bị táo bón lâu ngày do uống ít nước, không ăn chất xơ và sử dụng sữa công thức
• Người lớn bị táo bón dài ngày do căng thẳng và chế độ ăn khoa học
• Nứt kẽ hậu môn gây chảy máu

3.2.2. Sử dụng bơm thụt hậu môn đúng cách

Biết cách sử dụng thụt hậu môn đúng cách rất quan trọng, vì sử dụng đúng mới đem lại hiệu quả toota mà không lại những di chứng sau quá trình thụt. Các bước thực hiện là:

1. Bước 1: Trước khi thụt hậu môn cần đeo găng tay vệ sinh thật sạch sẽ các dụng cụ dùng thụt.
2. Bước 2: Để người nằm nghiêng bên trái, hai chân gập lại, gập người, mang bao tay để thực hiện.
3. Bước 3: Di chuyển từ từ đầu ống bơm qua hậu môn vào trực tràng, bóp mạnh đến khi toàn bộ dung dịch đã vào trong hết. Khi dung dịch đã vào hết trực tràng, nhanh chóng rút đầu bơm ra. Nằm yên từ 2-5 phút sẽ có phản ứng muốn đi vệ sinh.
4. Bước 4: Sau khi đi vệ sinh xong, hãy vệ sinh hậu môn sạch sẽ bằng nước ấm tránh gây viêm nhiễm hay đau rát hậu môn.
5. Bước 5: Rửa sạch tay sau khi thực hiện thụt hậu môn. Vệ sinh dụng cụ thụt rửa bằng xà phòng diệt khuẩn và để khô ráo.

Thực hiện nghiêm túc và đúng với trình tự các bước để mang lại hiệu quả tốt như mong muốn.

3.2.3. Những lưu ý khi thụt hậu môn

• Không nên sử dụng thuốc cho những trường hợp bị liệt ruột, buồn nôn, đau bụng hoặc xuất huyết trực tràng.
• Thận trọng với những người cao tuổi, người mắc các chứng bệnh về gan, thận, tim hoặc tiểu đường.
• Không nên dùng thuốc liên tục quá 7 ngày
• Không được sử dụng kết hợp với các loại thuốc lợi tiểu hoặc các loại thuốc ảnh hưởng tới các chất điện giải.
• Chống chỉ định với trẻ nhỏ dưới 2 tuổi trừ khi có chỉ định từ các bác sĩ.
• Thận trọng khi kết hợp các loại thuốc bơm hậu môn với các loại thuốc chống viêm. Bởi khi kết hợp rất dễ xảy ra tình trạng viêm loét dạ dạ hành tá tràng
• Cần phối hợp điều trị bằng các phương pháp khác như uống nhiều nước, ăn nhiều các thực phẩm giàu chất xơ, tập thể dục, thể thao vận động thường xuyên để phòng tránh và điều trị bệnh táo bón.

3.2.4. Các thuốc thụt thường được sử dụng

a. Rectiofar

Thành phần chính: Glycerine

Liều dùng:

• Trẻ em: sử dụng Rectiofar loại 3ml, 1 ống/ngày
• Người lớn: sử dụng Rectiofar 5ml, 1-2 ống/ ngày

Không nên sử dụng quá 1 lần trong 24 giờ hoặc sử dụng liên tục trong vòng 3 ngày khi không có chỉ định của bác sĩ.

b. Microlax

Thành phần chính: sorbitol ở dạng tinh thể, sodium citrate và sodium lauryl sulfoacetate.

Liều dùng:

• Đối với người lớn: 5ml( 1 ống) / ngày, sử dụng trước thời điểm dự định đi đại tiện 5 – 20 phút
• Đối với trẻ em từ 3 tuổi trở lên: 5ml( 1 ống) /ngày
• Đối với trẻ em dưới 3 tuổi: Nửa ống mỗi ngày và không đưa hoàn toàn chiều dài của ống canule vào trực tràng của trẻ

3.3. Sử dụng viên đạn

Ngoài phương pháp thụt cho hiệu quả nhanh thì sử dụng viên đạn cũng mang lại hiệu quả nhanh mà ít gây rủi ro cho người bệnh và thuận tiện hơn.

• Sử dụng thuốc đạn: Những trường hợp cần tống phân ra ngoài nhanh chóng khi sử dụng các loại thuốc đường uống không hiệu quả hoặc ở những người không thể sử dụng thuốc theo đường uống như: trẻ em, người già, người bị ốm …
• Thuốc đạn kích thích phần đáy của ruột, khiến nó co lại (co bóp) và tống phân ra ngoài. Một số loại thuốc đạn cũng kích thích ruột tiết ra muối và nước, làm mềm phân trong trực tràng và giúp đẩy ra ngoài dễ dàng hơn.
• Thời gian tác dụng: thuốc nhanh khoảng từ 15-30 phút sau khi đặt.
• Sử dụng viên đạn đúng cách: Đây là một giải pháp hữu hiệu để có thể tống phân ngoài nhanh chóng nhưng cần phải đặt viên đạn đúng cách để phát huy tác dụng tối đa của thuốc. Sau đây cách đặt viên đạn đúng cách:
  • Bước 1: Rửa sạch tay trước khi đưa viên đạn vào trực tràng. Để dễ dàng đưa viên đạn vào trực tràng có thể nhúng vào nước ấm trước khi thực hiện Lưu ý: không nhúng vào các loại dầu khoáng vì có thể làm giảm tác dụng của thuốc
  • Bước 2: Nằm nghiêng bên trái, đầu gối phải hơi co. Sử dụng ngón tay, nhẹ nhàng đưa thuốc đạn vào trực tràng, đầu nhọn trước. Sau khi đặt, giữ nguyên tư thế trong 15 đến 20 phút nếu có thể cho đến khi cảm thấy muốn đi đại tiện. Nếu sử dụng cho trẻ em, hãy để trẻ nằm nghiêng, chân nằm dưới duỗi thẳng và chân trên co về phía bụng. Sử dụng ngón tay, nhẹ nhàng đưa thuốc đạn vào trực tràng, đầu nhọn trước. Giữ hai mông với nhau trong vài giây. Sau đó, để bé nằm nghỉ trong vòng 15 đến 20 phút để thuốc không bị trào ra ngoài.
  • Bước 3: Vứt bỏ các vật liệu vào thùng rác, rửa sạch tay sau đặt

• Lưu ý khi sử dụng:
  • Không nên sử dụng viên đặt thường xuyên vì gây có thể làm mất phản xạ đi ngoài tự nhiên của cơ thể, gây phụ thuộc vào thuốc.
  • Bảo quản ở nhiệt độ lạnh khoảng từ 2-8 ^oC, tránh để đông lạnh·
• Loại thuốc hay được sử dụng như: Glycerine, Bisacodyl…

» Xem thêm: [TỔNG QUAN] Thuốc trị táo bón & Phương pháp xử trí

4. Biện pháp massage giúp đi ngoài nhanh chóng

So với việc sử dụng thuốc thì massage mang lại đem lại rất nhiều lợi ích cho người bệnh. Phương pháp này khiến người bệnh rất thoải mái và được nhiều người ưa chuộng.

4.1. Công dụng của massage

Đối với bệnh nhân đang không thể đi ngoài do táo bón và cảm thấy khó chịu thì massage là một biện pháp rất hữu hiệu. Massage giúp :

• Giúp giảm đau giảm khó chịu khi không thể đi tiêu được
• Kích thích nhu động ruột giúp đi tiêu nhanh chóng hơn
• Loại bỏ khí, tắc nghẽn và chất thải, giảm áp lực trong ổ bụng

4.2. Cách massage đúng và có tác dụng trong điều trị táo bón.

Cách massage xoa bóp vùng bụng:

• Nằm ngửa và dùng hai tay ấn nhẹ nhàng lên bụng.
• Bắt đầu ở phần dưới bên phải của bụng ấn nhẹ theo chiều kim đồng hồ
• Sau đó, dùng lòng bàn tay phải để ấn nhẹ vào bên trong khu vực xương hông
• Thả ra và ấn nhẹ bên phải, bên dưới chính giữa xương sườn bên trái.
• Chuyển sang tay trái ấn nhẹ vào bên trong hông trái.
• Dùng hai đầu ngón tay ấn vào bụng và kéo lên.
• Lặp lại 1 lần nữa.

Cách thực hiện xoa bóp ruột kết:

• Ngồi hoặc nằm để toàn thân thả lỏng
• Dùng các đầu ngón tay, đốt ngón tay hoặc gót bàn tay vuốt hoặc ấn vào bụng.
• Xoa bóp theo hình móng ngựa của đại tràng
• Bắt đầu từ góc dưới bên phải của bụng và di chuyển lên trên.
• Sau đó, xoa bóp dưới xương sườn và qua bên trái, làm tương tự và vào trung tâm.
• Có thể dừng lại và tập trung xoa bóp vào bất kỳ vị trí nào.

5. Thay đổi lối sống và duy trì chế độ ăn uống hợp lí

Biện pháp này được thực hiện sau khi người bệnh đã giải quyết được những khó chịu và đau đớn do chứng táo bón gây ra. Khi những khó khăn đó đã được khắc phục thì người bệnh vẫn phải thay đổi lối sống và chế độ ăn hợp lí.

• Tăng cường chất xơ: Chất xơ làm tăng trọng lượng của phân và tăng tốc độ đi qua ruột. Để tăng cường chất xơ, nên bổ sung chế độ ăn với nhiều trái cây tươi, rau củ quả. Trung bình một ngày nên tiêu thụ khoảng 14 gam chất xơ. Nếu bổ sung một lượng chất xơ quá lớn và đột ngột ngay lập tức có thể gây ra hiện tượng đầy hơi. Vì vậy, nên thay đổi một cách hợp lí và từ từ để vừa khắc phục được tình trạng táo bón mà lại không gây ra các tác dụng không mong muốn.
• Tập thể dục: Tập thể dục là biện pháp tốt giúp cho hoạt động của ruột được tăng lên. Nếu chưa quen tập thể dục, nên bắt đầu với một chế độ nhẹ nhàng.

• Bổ sung probiotic. Sự mất cân bằng của vi khuẩn trong đường ruột có thể gây ra táo bón. Lúc này cần bổ sung các probiotics. Probiotics là những vi sinh vật sống giúp duy trì vi khuẩn tốt trong ruột. Điều này thúc đẩy tiêu hóa lành mạnh và đều đặn.
• Chế độ ăn kiêng hợp lí. Nếu mắc hội chứng ruột kích thích hoặc bệnh lý tiêu hóa, có thể sử dụng một số loại thực phẩm giúp làm giảm hoạt động của ruột. Thông qua chế độ ăn kiêng có thể xác định chính xác các loại thực phẩm nào gây táo bón và sau đó tránh những thực phẩm này khi có thể. Một số loại thực phẩm nên hạn chế như: thực phẩm chiên rán nhiều dầu mỡ, thịt đỏ, các sản phẩm từ sữa, rượu và thực phẩm chứa gluten.
• Sử dụng trà: Trà nóng và các chất lỏng ấm khác có thể thư giãn đường tiêu hóa, tăng tốc độ vòng tuần hoàn đến ruột và tăng hoạt động co bóp của ruột.
• Tránh nhịn đi vệ sinh: Hãy dành thời gian trong nhà vệ sinh, cho phép bản thân có đủ thời gian để đi vệ sinh mà không bị phân tâm và không cảm thấy vội vã.

6. Đi tiêu đúng cách giúp chứng táo bón được khắc phục

Có mối liên hệ giữa tâm lí và việc đại tiện. Một tâm lí thoải mái và tư thế đi ngoài đúng cách giúp cải thiện tình trạng đi tiêu:

• Đại tiện là một phần tự nhiên và cần thiết của cơ thể mỗi người.
• Rèn thói quen đi ngoài vào cùng một thời điểm trong ngày như: buổi sáng hoặc sau ăn sáng để tạo một thói quen tốt và giúp thoải mái hơn trong mỗi lần đi tiêu.
• Tránh nhịn đại tiện: Cố gắng không nhịn hoặc không đi tiêu trong lúc đang có cảm giác buồn đi tiêu. Nếu cảm giác cần phải đi, nên chuẩn bị sẵn sàng để có thể đi tiêu một cách thật thoải mái.
• Giảm căng thẳng trong lúc đi tiêu. Ví dụ như hít thở sâu, thực hiện các động tác kéo giãn tư thế ngồi như xoay vai về phía sau và về phía trước, nghe nhạc êm dịu hoặc lặp lại một câu nói tích cực để có thể đi tiêu một cách dễ dàng.
• Tư thế đúng để đi tiêu được dễ dàng hơn:
  • Ngồi với đầu gối cao hơn hông (sử dụng ghế đẩu để chân hoặc vật bằng phẳng nếu cần).
  • Nghiêng người về phía trước và đặt khuỷu tay của bạn trên đầu gối.
  • Thư giãn và phình ra bụng tạo lực đẩy xuống phía dưới.
  • Duỗi thẳng cột sống trong khi tạo lực đẩy xuống phía dưới.

Thực hiện tốt mẹo nhỏ này sẽ giúp người bệnh đi tiêu nhanh chóng và thoải mái hơn trong mỗi lần đi tiêu.

7. Bifidobacterium – Cải thiện tình trạng táo bón kinh niên

» Xem thêm: Probiotics (Lợi khuẩn) Tiếp cận mới cải thiện Táo bón kéo dài

Kết luận

Liên hệ HOTLINE 1900 9482 hoặc 0967 629 482 để được tư vấn hoặc đặt mua hàng.

Tài liệu tham khảo:

1. Mayoclinic
2. Pubmed
3. Medicinenet
4. Healthgrades
5. Med.virginia.edu
6. Patient.info
7. NHS
8. Healthline

1. Inulin là gì?

Inulin là các chất xơ hòa tan thuộc nhóm prebiotics – fructan, có mặt nhiều trong các loại rau, củ, quả. Trước tiên inulin là một prebiotics bởi đáp ứng 3 yếu tố sau:

• Không bị tiêu hóa bởi dịch tiêu hóa của người dùng
• Được lên men có chọn lọc bởi các chủng lợi khuẩn nhất định trong đường ruột.
• Cung cấp dinh dưỡng phát triển lợi khuẩn trong đường tiêu hóa.

Inulin có trong nhiều loại rau củ quả và từ lâu là một thành phần không thể thiếu trong bữa ăn của con người và cũng có vai trò vô cùng quan trọng với sức khỏe của mỗi chúng ta.

2. Nguồn gốc, hàm lượng inulin trong một số thảo dược

Như đã biết, inulin là một nhóm hợp chất thiên nhiên, có mặt trong hơn 3000 loài thực vật trên thế giới. Nó là một thành phần quan trọng trong mỗi bữa ăn hằng ngày của mỗi gia đình hàng nghìn năm nay. Ngay từ đầu thế kỉ 19, người ta đã biết đến sự có mặt và nghiên cứu về inulin.

Các loài chứa thành phần inulin trong tự nhiên phải kể đến như rễ của rau diếp xoăn, actiso, tỏi tây, hành tây, măng tây, lúa mì, chuối, củ thược dược, tỏi,… Dưới đây là bảng hàm lượng inulin trong một số loài thực vật đã được nghiên cứu:

3. Cấu trúc phân tử và tính chất lý học, hóa học

3.1. Cấu trúc

Inulin là các fructan có cấu trúc mạch thẳng hoặc phân nhánh, thường gồm từ 2-60 phân tử đường fructose liên kết lại với nhau, phân tử cuối cùng của chuỗi là glucose. Liên kết beta (1-2) giữa các phân tử fructose không bị cắt đứt bởi enzym tiêu hóa của con người là lý do chính khiến inulin bền vững với dịch tiêu hóa.

3.2. Tính chất vật lý, hóa học:

• Inulin với chuỗi dài có độ ngọt khoảng 10% độ ngọt của sucrose nên thường được sử dụng để thay thế đường cho các bệnh nhân bị đái tháo đường.
• Inulin có độ tan trong nước ở mức trung bình khoảng 10% ở 25 ^oC và tan hoàn toàn ở nhiệt độ 50^o -100^oC. Inulin có thể tan trong nước tạo thành dạng gel trắng kem khi được sử dụng máy khuấy trộn. Chính cấu trúc kem trắng giúp inulin có thể dùng trong thực phẩm thay thế chất béo
• Inulin bền với nhiệt độ, không bị thủy phân trong nước nóng.
• Inulin không bị thủy phân bởi dịch vị dạ dày.

Với việc hiểu rõ cấu trúc và tính chất vật lý, hóa học của inulin, các nhà sản xuất đã sử dụng inulin ngày càng rộng rãi trong thực tế từ khâu khai thác nguồn nguyên liệu, chiết xuất, cho đến biến inulin thành nguồn dinh dưỡng bổ sung an toàn và cần thiết cho nhiều lĩnh vực như thực phẩm, chăm sóc sức khỏe, chăn nuôi,…

4. Inulin – Chất xơ hòa tan hữu ích nhất cho cơ thể

4.1. Chất xơ với hàm lượng calo thấp cho một chế độ ăn kiêng

Inulin có giá trị calo thấp chỉ khoảng 1.5 kcal cho đến 6.3 kcal trong một gam. Việc có giá trị calo thấp như vậy sẽ thích hợp là chất bổ sung cho chế độ ăn kiêng của nhiều đối tượng như người béo phì, người đang giảm cân.

4.2. Ảnh hưởng tới việc chuyển hóa lipid

Các nhà khoa học nhận thấy rằng việc bổ sung thêm các chất xơ như inulin vào trong chế độ ăn có thể giảm nồng độ triglyceride máu – hiểu như là một dạng chất béo trong cơ thể. Ngoài ra, với chế độ ăn giàu chất xơ hòa tan như inulin cũng giúp giảm nhẹ cholesterol trong máu – LDL cholesterol – đây là yếu tố trực tiếp gây xơ vữa mạch máu, làm thành mạch kém bền. Với việc giảm tính bền mạch máu, có rất nhiều các biến chứng nguy hiểm kèm theo như hình thành cục máu đông dẫn đến tắc mạch, đột quỵ, xuất huyết não,…

Với những bằng chứng quan sát được, bổ sung inulin – chất xơ hòa tan sẽ góp phần giúp điều hòa lipid trong máu, từ đó giảm nguy cơ mắc bệnh về tim mạch như xơ vữa động mạch, đột quỵ. Các đối tượng có nguy cơ gặp biến chứng tim mạch cao như béo phì, đái tháo đường, tăng huyết áp,… nên được bổ sung thêm inulin và các sản phẩm giàu inulin vào chế độ dinh dưỡng.

4.3. Giải quyết vấn đề táo bón

Vấn đề táo bón gặp ở nhiều đối tượng từ trẻ em đến người cao tuổi. Prebiotics – inulin là một giải pháp giải quyết vấn đề táo bón nhanh chóng, hiệu quả và an toàn cho mọi đối tượng.

Inulin là chất xơ hòa tan không tiêu hóa được được tiêu hóa và hấp thu ở dạ dày và ruột non nên sẽ giúp tăng khối lượng phân, tăng tần suất đi đại tiện. Ngoài ra inulin có chức năng thẩm thấu tức là sẽ hút nước từ mạch máu vào lòng ruột già, từ đó làm mềm và tăng khối lượng phân, tăng tần suất và giảm khó chịu mỗi khi đại tiện. Bên cạnh đó việc inulin giúp tăng cường sức khỏe cho các chủng lợi khuẩn trong đường tiêu hóa cũng là một phần giúp cải thiện tình trạng táo bón.

Các đối tượng có nguy cơ cao gặp các vấn đề táo bón phải kể tới trẻ em hay người lớn không thích ăn rau, phụ nữ có thai cần bổ sung sắt, người cao tuổi do giảm uống nước và giảm nhu động ruột,… đều nên bổ sung prebiotics – inulin vào chế độ ăn.

» Xem thêm: Táo bón ở trẻ: Cách nhận biết và xử trí tại nhà hiệu quả

4.4. Nuôi dưỡng các lợi khuẩn đường ruột

Ruột già có một hệ vi sinh vật vô cùng phong phú và đa dạng. Chúng có thể được chia thành 3 nhóm chính tùy vào vai trò với hệ tiêu hóa:

• Lợi khuẩn – có lợi cho đường tiêu hóa, Bifidobacteria và Lactobacilii
• Vi khuẩn có hại: các chủng thuộc nhóm Clostridia
• Vi khuẩn khác có thể có lợi hoặc không: Bacteroides.

Ở tình trạng khỏe mạnh các lợi khuẩn giúp hỗ trợ đường tiêu hóa kìm hãm các vi khuẩn có hại. Do vậy việc giúp cho các chủng lợi khuẩn phát triển tốt là chìa khóa quan trọng cho một đường tiêu hóa khỏe mạnh. Inulin là một prebiotics không được tiêu hóa và hấp thu, được các chủng lợi khuẩn trong ruột già lên men và sử dụng như một nguồn dinh dưỡng chính của chúng.

Hai chủng lợi khuẩn quan trọng là Bifidobacteria và Lactobacilii đều sử dụng inulin để lên men lactic và lấy năng lượng. Mặt khác acid lactic được tạo ra có thể kìm chế một số vi khuẩn có hại phát triển. Do vậy inulin giúp đường tiêu hóa khỏe mạnh thông qua tăng cường các chủng lợi khuẩn và gián tiếp kiềm chế sự phát triển của vi sinh vật gây hại.

Các đối tượng hay bị rối loạn tiêu hóa, viêm ruột hoại tử ở trẻ sinh non, đối tượng sử dụng kháng sinh đường uống dài ngày đều nên bổ sung inulin cùng probiotics – lợi khuẩn trong chế độ dinh dưỡng để củng cố hệ vi sinh đường ruột.

4.5. Giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh đường tiêu hóa

Inulin giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh đường ruột, đặc biệt phải kể tới  như viêm ruột kích thích – đau ruột già mãn tính không rõ nguyên nhân và nguy cơ ung thư đại tràng.

Các nhà khoa học chứng minh được rằng việc kết hợp probiotics – lợi khuẩn và/ hoặc với prebiotics – inulin là một trong những phương pháp ngăn ngừa viêm ruột kích thích. Việc kết hợp này ngăn ngừa các cytokine gây phản ứng viêm và tăng cường hệ thống miễn dịch từ đó ngăn ngừa các cơn đau ruột già mãn tính.

Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng việc kết hợp inulin với các chủng probiotics giúp ngăn ngừa ung thư đại tràng. Với các inulin chuỗi dài sẽ có hiệu quả rộng hơn so với dạng chuỗi ngắn do mở rộng phạm vi hoạt động tới vùng xa của ruột già trong khi các prebiotics chuỗi ngắn như oligofrutose sẽ được lên men ngay đầu đại tràng. Cơ chế cho việc ngăn ngừa ung thư ruột già được giải thích trên hai mặt:

• Inulin điều chỉnh hệ vi sinh giúp lên men butyrate kị khí tạo acid butyric. Axit béo butyric chuỗi ngắn là chất nền chuyển hóa quan trọng trong các tế bào biểu mô ruột kết bình thường và có chức năng cân bằng nội môi tế bào, bao gồm khả năng ngăn ngừa/ức chế chất sinh ung thư.
• Thứ 2, inulin giúp tăng cường sức khỏe hệ vi sinh đường ruột qua đó tăng cường miễn dịch cho đường tiêu hóa với các chất gây ung thư.

Với chất lượng thực phẩm ô nhiễm như hiện nay, các bệnh về đường tiêu hóa ngày càng gia tăng do đó bổ sung inulin giúp hệ tiêu hóa khỏe mạnh và ngăn ngừa nhiều bệnh nguy hiểm nên được cân nhắc.

4.6. Tăng cường hấp thụ canxi

Canxi là nguyên tố có vai trò quan trọng trong cơ thể chúng ta. Việc sử dụng inulin giúp tăng khả năng khoáng hóa và hấp thu các chất này.

Cơ chế cho việc tăng hấp thụ các chất khoáng trên được giải thích là nhờ việc lên men inulin giúp tạo acid nên pH ruột giảm xuống, từ đó giúp giải phóng Canxi dưới dạng ion trước khi được hấp thu. Ngoài ra, inulin giúp điều chỉnh các thụ thể vitamin D từ đó giúp tăng cường vận chuyển canxi xuyên tế bào.

Chính nhờ vai trò này, inulin giúp bổ sung canxi một cách hiệu quả trên nhiều đối tượng đặc biệt là trẻ em, trẻ sơ sinh, thiếu niên tuổi dậy thì, phụ nữ có thai và cả phụ nữ tiền mãn kinh. Tăng hấp thu canxi giúp tăng cường phát triển các xương dài ở trẻ em độ tuổi tăng trưởng, tăng mật độ xương giúp xương rắn chắc ở người trưởng thành, duy trì mật độ xương ở người cao tuổi phòng loãng xương.

4.7. Củng cố hệ thống miễn dịch

Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, dùng inulin giúp kích thích hoạt động của các tế bào miễn dịch T và tế bào tiêu diệt tự nhiên NK, cùng với việc lên men butyrate giúp ngăn ngừa các yếu tố tạo khối u. Bằng việc nâng cao hệ thống miễn dịch của cơ thể, inulin giúp cơ thể tăng sản sinh kháng thể với samonella – chủng vi khuẩn gây bệnh đường ruột. Việc tăng cường tế bào diệt tự nhiên NK giúp tăng khả năng chống lại bệnh do virut gây ra.

Các đối tượng trẻ em suy dinh dưỡng, hay ốm vặt, người ốm nên tăng cường bổ sung inulin trong chế độ ăn để tăng sức đề kháng của cơ thể.

4.8. Dung nạp tốt trong đường tiêu hóa

Các chất không được tiêu hóa như sorbitol và lactulose có tính thẩm thấu mạnh hơn so với inulin do vậy chúng có tác dụng tẩy sổ. Mặt khác inulin chuỗi dài lên men lâu hơn so với các loại oligofructose khác do vậy sẽ giảm tình trạng đầy hơi, chướng bụng do việc tạo khí ồ ạt của các prebiotics khác. Chính vì vậy, inulin là một prebiotics phù hợp bổ sung lâu dài cho đường tiêu hóa.

» Xem thêm: Đầy hơi chướng bụng ở trẻ: Nguyên nhân và 8 giải pháp cải thiện hiệu quả

5. Quy trình sản xuất inulin

Quy trình sản xuất inulin trong công nghiệp đã được hoàn thiện và cải tiến rất nhiều lần để đem đến sản phẩm inulin có hàm lượng cao, tạp chất thấp và tiết kiệm chi phí.

5.1. Nguồn nguyên liệu:

Nguyên liệu chính để sản xuất inulin trong công nghiệp chính là từ rễ của rau diếp xoăn. Rau diếp xoăn có tuổi thọ trung bình 2 năm, năm đầu là năm sinh trưởng về thân, rễ, lá; năm thứ 2 là năm mà cây dự trữ tinh bột dưới dạng inulin trong rễ. Sau 2 năm, rau diếp xoăn được thu hái, bảo quản và vận chuyển đến nhà máy sản xuất dưới 1 tuần để đảm bảo không ảnh hưởng đến hàm lượng inulin trong rau diếp xoăn.

5.2. Quy trình sản xuất nhìn chung gồm 3 giai đoạn

 Giai đoạn 1: Chiết xuất inulin thô

Ở giai đoạn này, rau diếp xoăn sau khi được vận chuyển tới nhà máy được rửa sạch để loại bỏ đất cát, bụi bẩn. Sau đó, nguyên liệu được thái lát hoặc nghiền nát để tăng khả năng thấm của nước vào nguyên liệu. Cho nguyên liệu đã được nghiền nhỏ vào tháp chiết ngược dòng, sử dụng dòng nước nóng để hòa tan và kéo inulin theo dịch chiết nước ra ngoài. Bỏ bã nguyên liệu, thu dịch chiết nước và đem cô một phần.

 Giai đoạn 2: Tinh chế inulin

Đây là bước vô cùng quan trọng để đảm bảo chất lượng và hàm lượng inulin trong thành phẩm.

• Trước tiên dịch chiết inulin thô được bổ sung thêm dung dịch nước vôi trong và sục khí CO₂ liên tục. Mục đích để tạo thành vi tinh thể CaCO₃ là mầm kết tủa các thành phần kém tan như protein, lọc loại tủa.
• Tiếp tục với việc sử dụng phương pháp lọc trao đổi ion hoặc dùng than hoạt tính để loại các tạp gây mùi, màu, muối và một số ion kim loại nặng.
• Cuối cùng dung dịch inulin được lọc qua màng siêu lọc 0.2 mcm để loại bỏ vi khuẩn.

 Giai đoạn 3: Phun sấy

Dung dịch inulin sau khi tinh chế và làm giàu ở giai đoạn 2 sẽ được cô bay hơi rồi phun sây. Sản phẩm thu được là bột inulin có màu trắng, ổn định và dễ bảo quản.

Quá trình sản xuất trên tạo ra sản phẩm inulin có hàm lượng cao đạt tới 93%, và đạt độ an toàn cao vì tạp còn lại chủ yếu là đường đôi và đơn như saccharide – đường mía, hay glucose.

6. Các ứng dụng trong thực phẩm của inulin

Với nhiều vai trò hữu ích với cơ thể, một prebiotics an toàn với đường tiêu hóa, inulin có rất nhiều ứng dụng trong sản xuất thực phẩm.

6.1. Thực phẩm trong chế độ ăn

Trước tiên, là một thành phần dinh dưỡng trong chế độ ăn giúp tăng cảm quan và hương vị cho các món bánh ăn sáng, tăng độ giòn, giữ ẩm lâu hơn.

6.2. Là một prebiotics

Trong tất cả các prebiotics thì inulin và oligofructose được ứng dụng rộng rãi nhất. Trong các loại sữa, thực phẩm chức năng người ta ưu tiên bổ sung thêm inulin để trước tiên đảm bảo sự sinh trưởng của các dòng probiotics như Lactobacilii và Bifidobacteria trong sản phẩm bên cạnh lợi ích của nó với cơ thể.

Các chuyên gia dinh dưỡng cũng nghiên cứu phát triển công thức pha trộn giữa inulin chuỗi ngắn và chuỗi dài trong thực phẩm với tỷ lệ 50:50 để mở rộng vùng tác dụng trên toàn ruột già. Các sản phẩm thực phẩm chức năng, sản phẩm sữa probiotics là ứng dụng quan trọng của inulin khi là một prebiotics.

6.3. Thay thế chất béo

Với đặc tính tạo gel hạt trắng tạo dư vị như chất béo, các sản phẩm không chất béo từ sữa được bổ sung inulin chuỗi dài để tạo vị ngậy như chất béo. Các sản phẩm đã ứng dụng thay thế chất béo như sữa không chất béo, sữa chua, xúc xích, phô mát, bánh quy,…

Người ta nhận thấy rằng inulin bền với quá  trình xử lý nhiệt trong các sản phẩm nên hàm lượng thành phần inulin không bị thay đổi trong quá trình sản xuất và bảo quản.

6.4. Thay thế đường

Với inulin chuỗi ngắn có thể làm tăng độ ngọt lên đến 35% sucrose, và với hàm lượng calo thấp nó hoàn toàn có thể thay thế một phần cho đến hoàn toàn các đường khác trong các thực phẩm. Trong công nghiệp sản xuất socola không đường, inulin chuỗi ngắn đóng vai trò là chất cung cấp vị ngọt mà không làm ảnh hưởng đến chất béo trong sản phẩm. Với các đối tượng bệnh nhân tiểu đường, các sản phẩm chứa inulin tạo vị ngọt là lựa chọn hợp lý.

Mọi chi tiết thắc mắc vui lòng liên hệ HOTLINE 19009482 hoặc 0967629482

>> Xem thêm: Góc dinh dưỡng cho trẻ: Bé bị táo bón ăn gì cho hết?

Tham khảo:

https://sci-hub.se/10.1016/j.carbpol.2016.04.020

1. Táo bón ở trẻ sơ sinh là gì?

Theo tiêu chuẩn ROME IV, với trẻ sơ sinh, táo bón được định nghĩa là tình trạng: 

• Đi tiêu ít hơn 3 lần một tuần
• Phân thường cứng, khô, khó đẩy ra ngoài
• Kèm theo cảm giác đau đớn, khó chịu trong mỗi lần đi.

Táo bón ở trẻ sơ sinh là tình trạng phổ biến, gây ảnh hưởng đến sinh hoạt và sự phát triển của trẻ. 

Đặc biệt đối với trẻ sơ sinh, khi hệ tiêu hóa của con còn chưa hoàn thiện, bất cứ 1 yếu tố bất thường nào cũng khiến cho hệ tiêu hóa của bé phản ứng lại.

Trẻ sơ sinh thường mắc tình trạng táo bón chức năng. Táo bón chức năng là tình trạng bệnh nhân khó đi tiêu hoặc không thể đi, mặc dù không có tổn thương thực thể nào ở đường tiêu hóa. Nó thường liên quan đến:

• Chế độ dinh dưỡng của mẹ
• Sữa công thức của bé
• Thói quen sinh hoạt vận động của trẻ hàng ngày

>>> Xem thêm: Táo bón ở trẻ: Cách nhận biết và xử trí tại nhà hiệu quả

2. Nguyên nhân gây táo bón ở trẻ sơ sinh

Các nguyên nhân hàng đầu gây táo bón ở trẻ sơ sinh:

2.1. Chế độ dinh dưỡng của mẹ chưa phù hợp

Với trẻ đang bú mẹ hoàn toàn thì chế độ ăn uống của mẹ ảnh hưởng rất nhiều đến dinh dưỡng và tình trạng bệnh của trẻ. Mẹ ăn quá nhiều chất đạm, đồ ăn cay nóng khó tiêu, hoặc ăn ít chất xơ hay thiếu chất đều thay đổi chất lượng sữa và gây ra táo bón ở trẻ.

2.2. Công thức sữa chưa phù hợp

Mặc dù hiếm khi trẻ sơ sinh toàn bú sữa ở dạng lỏng bị táo bón, nhưng điều này có thể xảy ra. Theo tiến sĩ Morton của ĐH Stanford “Trẻ bú sữa công thức hoàn toàn có nhiều khả năng bị táo bón hơn” [3]. Tiến sĩ Shu, một bác sĩ nhi khoa tại Atlanta cho biết “sữa công thức có thể làm phân của trẻ đặc hơn so với sữa mẹ”. Trong thành phần sữa chứa quá nhiều chất đạm, chất béo, ít chất xơ khiến hệ tiêu hóa quá tải, không hấp thu triệt để dưỡng chất, tốc độ tiêu hóa chậm.

Hiện nay, trên thị trường có một số sữa có thành phần chất xơ cao, đạm và chất béo vừa phải, phù hợp cho trẻ sơ sinh bị táo bón. Có thể kể tới như Physiolac của Pháp cung cấp nhiều chất xơ GOS/FOS có lợi cho hệ tiêu hóa, hoặc sữa Meji của Nhật hay Nan của Nestle,…

2.3. Trẻ bú ít

Nước giúp tăng thể tích phân, làm phân mềm hơn, dễ dàng tống đẩy ra ngoài. Khi trẻ bú ít, lượng nước không được cung cấp đủ, nước trong phân sẽ bị hấp thu ngược trở lại. Phân trở nên khô hơn và dễ gây táo bón.

2.4. Hệ thống đường ruột của trẻ chưa hoàn thiện

Sau 2 tuổi trở lên hệ tiêu hoá của trẻ mới gần như tương đồng với người lớn. Hệ tiêu hoá của trẻ sơ sinh còn rất đơn giản, chưa hoàn thiện, hoạt động co bóp của ruột yếu. Dẫn đến quá trình thải phân chậm hơn, phân bị lưu giữ lâu, trở nên khô cứng.dẫn đến hình thành táo bón ở trẻ sơ sinh. Vì vậy mà kể cả trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn vẫn gặp táo bón.

Ngoài ra, một số trẻ bị mắc dị tật bẩm sinh như bệnh suy giáp trạng, đại tràng phình to… có thể khiến hệ tiêu hóa của bé làm việc kém hiệu quả, trẻ dễ táo bón hơn.

2.5. Trẻ mắc một số bệnh lý

Các bệnh lý đường tiêu hóa cũng là một trong các nguyên nhân chính gây táo bón ở trẻ sơ sinh. Hay gặp nhất là mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột do dùng kháng sinh kéo dài hay còn gọi là loạn khuẩn.

Việc sử dụng thuốc kháng sinh cũng loại bỏ các lợi khuẩn – đặc biệt là các lợi khuẩn đường ruột. Điều này làm giảm vai trò của hệ lợi khuẩn đường ruột trong hỗ trợ tiêu hoá và bảo vệ cơ thể khỏi các vi khuẩn có hại gây bệnh, dẫn đến táo bón ở trẻ sơ sinh.

3. Một số cách cải thiện táo bón cho trẻ sơ sinh

Các phương pháp giúp mẹ xử lý táo bón cho trẻ:

3.1. Thay đổi sữa cho trẻ 

Với những bé bú mẹ hoàn toàn, mẹ nên điều chỉnh lại chế độ dinh dưỡng của mình. Có thể con bị nhạy cảm với thứ gì đó mẹ đang ăn và gây ra táo bón. Vì vậy, mẹ nên: 

• Hạn chế ăn quá nhiều chất béo
• Hạn chế quá nhiều chất đạm 
• Hạn chế các đồ ăn có khả năng kích thích như cay, nóng.
• Nên ăn nhiều chất xơ, hoa quả
• Chú ý bổ sung đủ nước (tối thiểu >1,5 l nước/ ngày)

Với những bé đang bú sữa ngoài, có thể một thành phần trong sữa công thức khiến trẻ bị táo bón. Khi ấy mẹ có thể cân nhắc thay đổi sữa cho con. Một số sữa có hàm lượng đạm và lipid quá cao có thể làm chậm tốc độ tiêu hóa của trẻ khiến phân di chuyển trong đại tràng lâu hơn và gây ra táo bón. Vì vậy, mẹ nên theo dõi kỹ thành phần protein cũng như lipid để thay đổi, điều chỉnh cho phù hợp với trẻ. 

Hiện nay, theo các khuyến nghị của các chuyên gia, hàm lượng đạm trong sữa bò tối thiểu là 1,8 g/100 kcal và tối đa 3 g/100 kcal (tương đương với khoảng 1,2% đến 2% cho mỗi 100g sữa). Khi chọn sữa cho trẻ sơ sinh táo bón, ngoài hàm lượng % đạm, mẹ cũng cần chú ý tới tỷ lệ whey/casein. Với trẻ sơ sinh, mẹ nên chọn những loại sữa bột có tỷ lệ whey/casein tương đương sữa mẹ (55/45, 60/40) hoặc cao hơn sữa mẹ. Hiện nay có một số sữa có tỷ lệ whey/casein đạt 45/55 như Physolac (Pháp) hay Aptamil (Úc) có tỷ lệ (60/40),… 

Ngoài ra mẹ cũng cần để ý thành phần inulin, FOS, vì đây là những chất xơ có lợi cho bé. Hiện nay, có khá nhiều sữa dành cho trẻ bị táo bón, mẹ có thể tham khảo như Sữa Hoàng Gia Australia Royal AUSNZ, Lactoferrin Formula Milk Powder Bifidobacteriumanimalis (Bb-12), Nan (Nestle),…

>>> Xem thêm: 6 nguyên tắc chọn sữa cho trẻ sơ sinh

3.2. Tăng cường vận động cho trẻ

Ở trẻ sơ sinh, do hệ đường ruột còn non nớt, nên chức năng chưa được đảm bảo, nhu động ruột còn kém. Tập thể dục và vận động nhẹ nhàng sẽ giúp kích thích hoạt động co bóp ở ruột, hỗ trợ tiêu hoá.

Người chăm sóc sẽ giúp bé vận động bằng một số các bài tập như bài tập đạp xe để tăng nhu động ruột và giảm táo bón.

Ngoài ra, mẹ có thể massage, xoa bóp dạ dày cho bé để giảm táo bón bằng một số các phương pháp massage. Mẹ có thể tham khảo phương pháp massage trong cuốn “Massage cho trẻ sơ sinh: Cẩm nang dành cho cha mẹ yêu thương” của Vimala McClure, bao gồm:

• Massage kiểu đồng hồ: Mẹ massage cho bé theo hình đồng hồ, bắt đầu hướng 7 hoặc 8 giờ, sau đó di chuyển từ trái sang phải theo hình bán nguyệt, ấn nhẹ và xoay theo chiều kim đồng hồ. 
• Chèo thuyền: Mẹ dùng mu bàn tay đặt ngang trên bụng bé. Sau đó nhẹ nhàng ấn vào gần khung xương sườn và trượt xuống theo chiều dài bụng của bé giống như khi chèo thuyền. 
• Ăn no: Đặt hai ngón tay cái của bạn nằm ngang bụng của trẻ, phía trên rốn. Sau đó ấn nhẹ nhàng, di chuyển ngón tay cái ra xa nhau.
• I love you: Cách massage này mô tả hình ảnh chữ I – L – Y. Bắt đầu từ phía bên phải của rốn của bé, theo dấu chữ I. Tiếp theo di chuyển từ góc trên bên trái của bụng bé, di chuyển ngang và xuống phía bên phải tạo hình chữ L. Và cuối cùng là hình chữ U ngược, từ góc dưới cùng bên trái và theo hướng lên trên, sau đó qua thân trên rốn và lùi xuống phía bên phải.
• Hướng tuần trăng: Cách này thì mẹ nhẹ nhàng đưa ngón trỏ và ngón giữa trên bụng em bé từ trái sang phải.

3.3. Cho trẻ bú đủ, cung cấp nước cho trẻ

Một trong số những nguyên nhân gây ra tình trạng táo bón ở cả trẻ sơ sinh và người lớn là cung cấp đủ nước.

• Đối với trẻ sơ sinh, nước chỉ được cung cấp qua sữa. Chính vì thế mẹ nên cho trẻ bú đủ. Thông thường trẻ nên bú mẹ 8 lần/ ngày.
• Với trẻ ăn sữa công thức mẹ nên đảm pha sữa theo đúng hướng dẫn. Tránh pha sữa quá đặc khiến bé khó hấp thu, chậm tiêu hóa, dễ bị táo bón.

3.4. Sử dụng một số thuốc

Khi biện pháp kể trên không hiệu quả, trẻ vẫn bị táo bón, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng một số thuốc cho trẻ sơ sinh. Dưới đây là một số thuốc cho trẻ sơ sinh khi bị táo bón

a. Nhóm thuốc nhuận tràng làm tăng khối lượng phân

• Cơ chế: Đây là các chất xơ tác động chậm, an toàn và nhẹ nhàng, thúc đẩy việc bài xuất phân nhờ khả năng hút nước từ ruột và tăng nhu động ruột giúp phân được đẩy ra ngoài dễ dàng. Đại diện cho nhóm thuốc này gồm như psyllium, canxi polycarbophil, methylcellulose,…
• Cách dùng và liều dùng: Đối với trẻ sơ sinh, mẹ có thể sử dụng dạng bột của thuốc bằng cách hòa vào chất lỏng khác, khuấy đều và uống ngay. Dựa vào mức độ táo bón và phản ứng với điều trị, bác sĩ sẽ xác định liều lượng phù hợp cho bé. Ví dụ, liều dùng Citrucel ở trẻ là 0,5g x 1-3 lần/ngày
• Chú ý: Tuy nhiên, nhóm thuốc này có thể khiến bé bị chướng bụng. Chính vì thế, mẹ nên tăng dần lượng chất xơ trong khẩu phần ăn cho đến liều khuyến cáo để ngăn ngừa tình trạng này.

b. Các thuốc nhuận tràng thẩm thấu

• Cơ chế: Nhóm thuốc này làm tăng áp suất thẩm thấu và kéo nước vào lòng ruột. Nhờ vậy, tăng cường kích thích nhu động. 

Với trẻ sơ sinh, có thể sử dụng một số thuốc nhuận tràng thẩm thấu ở dạng carbohydrate như Duphalac (Lactulose), Sorbitol ở dạng uống. Nhóm này có thể sử dụng dạng uống trực tiếp hoặc pha loãng như với Duphalac, hoặc sử dụng dạng ống bơm trực tràng như với Sorbitol.

• Liều dùng: Liều dùng cho trẻ em từ sơ sinh đến 14 tuổi của Duphalac dao động từ 5ml-15ml. Tùy thuộc độ tuổi và tình trạng táo bón ở trẻ. Còn Sorbitol có dùng được cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ với liều 2,5 mg/ lần (tương ứng với 1/2 gói có khối lượng 5g)
• Đặc điểm: Nhìn chung nhóm này khá an toàn và cho hiệu quả nhanh.

c. Các dung dịch thụt

Trong trường hợp trẻ bị táo bón quá nặng, mẹ có thể phải sử dụng một số dung dịch thụt bao gồm vòi nước và các dung dịch ưu trương.

• Cơ chế: Nhóm này gồm bơm trực tiếp tại hậu môn, trực tràng để thụt rửa. Chúng không bị tiêu hóa có tác dụng bao quanh trực tràng làm trơn phân và niêm mạc ruột. Đồng thời, ngăn chặn sự tái hấp thu nước từ niêm mạc ruột. Do đó làm phân dễ di chuyển.
• Cách dùng và liều dùng: Thuốc thụt hậu môn là loại thuốc được điều chế dưới dạng gel hoặc dung dịch, đưa qua hậu môn vào trực tràng. Với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, 1 số loại dung dịch thụt hay sử dụng chứa Sorbitol vi tinh thể, Muối phosphat, Glycerol,… Liều lượng thường không quá 2 ống/lần
• Chú ý: Tuy nhiên, nhóm thuốc này thường dùng để giải quyết tình trạng táo bón cấp tính khi các biện pháp khác đã không thể áp dụng được. Nếu lạm dụng thuốc thụt tháo cho bé có thể gây nên những hậu quả như bỏng rát hoặc tổn thương hậu môn, giảm đàn hồi cơ trơn hậu môn,…

>>> Xem thêm: Thuốc chữa táo bón cho trẻ sơ sinh được khuyến cáo

4. Lưu ý khi trị táo bón cho trẻ sơ sinh

• Nguyên tắc đầu tay trong xử trí khi trẻ sơ sinh bị táo bón là thay đổi lối sinh hoạt. 
• Có nhiều cha mẹ có quan niệm sai lầm về thuốc nhuận tràng ví dụ như: thuốc nhuận tràng rất nguy hiểm; không thể uống hàng ngày trong thời gian dài; lệ thuộc vào thuốc và không hiệu quả. Lưu ý không phải tất cả các loại thuốc nhuận tràng đều giống nhau. Thuốc nhuận tràng thẩm thấu an toàn và không gây lệ thuộc; việc lệ thuộc mà cha mẹ hay đề cập đến là tác dụng không mong muốn của thuốc nhuận tràng kích thích. Vì vậy trước khi sử dụng thuốc cho trẻ, cha mẹ cần tham khảo ý kiến bác sĩ và các chuyên gia y tế.
• Việc sử dụng thuốc thụt tháo có thể giúp trẻ giải quyết tình trạng táo bón cấp tính. Tránh lạm dụng để trẻ mất khả năng tự chủ trong đại tiện

5. Cách phòng tránh táo bón cho trẻ sơ sinh

Để ngăn ngừa tình trạng táo bón ở trẻ quay lại, mẹ có thể áp dụng 1 số biện pháp sau đây:

• Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng của trẻ: Việc cung cấp các chất dinh dưỡng như chất xơ, đảm bảo đủ nước giúp phân mềm, ngăn ngừa nguy cơ táo bón ở trẻ sơ sinh
• Tăng cường vận động cho trẻ: Các bài vận động nhẹ nhàng có thể giúp tăng nhu động ruột, kích thích đẩy phân, tránh táo bón ở trẻ
• Cải thiện chế độ dinh dưỡng của mẹ: Thức ăn dinh dưỡng chính của trẻ sơ sinh là từ sữa mẹ. Chính vì thế, việc chế độ dinh dưỡng của mẹ cũng quyết định tới tính chất phân cũng như sức khỏe của bé.

>>> Xem thêm: Cách phòng táo bón tại nhà cho trẻ sơ sinh 2 tháng tuổi

6. Lựa chọn lợi khuẩn hỗ trợ phòng ngừa táo bón cho trẻ

Các lợi khuẩn đường ruột là hàng rào bảo vệ cơ thể khỏi các vi khuẩn có hại. Hệ lợi khuẩn này còn có vai trò quan trọng trong tăng cường tiêu hoá thức ăn và kích thích nhu động ruột. Vì vậy việc bổ sung lợi khuẩn giúp phòng ngừa nguy cơ táo bón ở trẻ.

Nhờ khả năng bám dính chủ yếu ở đại tràng và chiếm số lượng đông nhất trong các loại lợi khuẩn (khoảng 90%), Bifidobacterium có vai trò hỗ trợ cải thiện táo bón rất hiệu quả. Với hàng trăm nghiên cứu khoa học, các nhà khoa học đã chỉ ra rằng chủng Bifidobacterium BB-12 có lợi ích vượt trội trong các chủng lợi khuẩn trong cải thiện táo bón.

Imiale bổ sung lợi khuẩn sống Bifidobacterium BB-12 được phân lập tới chủng, có khả năng bám dính cao và phát huy hiệu quả tại đại tràng. Bifidobacterium chiếm tới Imiale giúp cải thiện táo bón qua 6 tác động:

1. Giúp làm mềm phân: Bifidobacterium đóng vai trò quan trọng trong điều chỉnh tính thấm ở đại tràng. Giúp tăng lượng nước trong phân. Từ đó giữ nước giúp phân mềm,.xốp và dễ dàng được đẩy ra ngoài.
2. Làm tăng nhu động ruột: Giúp kích thích làm tăng nhu động ruột.– yếu tố quyết định để đẩy phân ra ngoài.
3. Tiết các enzyme tiêu hoá: Nhờ có các enzyme này giúp tiêu hóa thức ăn còn sót lại tại đại tràng để tối ưu hóa  hấp thu dinh dưỡng từ thức ăn.
4. Thiết lập hệ cân bằng hệ vi sinh đường ruột.đảm bảo tỷ lệ 85% lợi khuẩn – 15% hại khuẩn; ức chế vi khuẩn có hại gây bệnh, bảo vệ cơ thể.
5. Sản xuất các vitamin nhóm B: vitamin B1, B2 … kích thích trẻ ăn ngon miệng
6. Tăng cường hệ miễn dịch: Lợi khuẩn này sản sinh ra các kháng thể giúp tăng cường sức đề kháng, bảo vệ cơ thể phát triển khoẻ mạnh.

Sản phẩm lợi khuẩn Imiale (Bifidobacterium BB12) có hơn 307 nghiên cứu lâm sàng chứng minh hiệu quả, tác dụng hỗ trợ hệ tiêu hóa và tăng cường miễn dịch. Trong đó, có rất nhiều nghiên cứu chỉ ra hiệu quả vượt trội cải thiện tình trạng táo bón kéo dài ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Kết quả nghiên cứu chỉ ra việc bổ sung lợi khuẩn Bifidobacterium BB-12.giúp cải thiện tình trạng táo bón sau 4 tuần sử dụng và giúp ổn định tiêu hóa.

Bài viết trên cung cấp các kiến thức cần thiết về cách trị táo bón cho trẻ sơ sinh. Hy vọng những biện pháp đơn giản này có thể giúp bé cải thiện táo bón, giảm quấy khóc và tăng cường sức khỏe đường ruột cho trẻ. Mọi chi tiết thắc mắc vui lòng liên hệ HOTLINE 19009482 hoặc 0967629482 để được chuyên gia hỗ trợ.

>>> Xem thêm: Imiale và những bằng chứng khoa học hỗ trợ cải thiện táo bón