Bất dung nạp lactose là tình trạng ruột non không tiết được men lactase để phân cắt đường lactose có trong sữa nguyên chất (sữa mẹ, sữa bò…). Khi gặp tình trạng này, trẻ nhỏ cứ bú mẹ hay dùng sữa thông thường là lại bị đi ngoài phân lỏng. Cần phải có chế độ chăm sóc đặc biệt dành cho trẻ bất dung nạp lactose. Sau đây là 4 nguyên tắc cực kỳ quan trọng để mẹ có thể áp dụng ngay tại nhà.
I – Nguyên tắc 1: Dùng sữa free lactose cho trẻ
Biểu hiện điển hình nhất của bất dung nạp lactose ở trẻ là đi ngoài liên tục và kéo dài khi dùng sữa mẹ, sữa bò. Tình trạng này xuất hiện từ khi bé mới sinh ra hoặc sau một rối loạn chức năng tiêu hóa. Nguyên nhân có thể do viêm ruột, nhiễm virus Rota, dùng kháng sinh.
Thông thường với những trẻ dưới 6 tháng tuổi, sữa là nguồn dinh dưỡng chủ yếu của trẻ. Tuy nhiên khi trẻ gặp tình trạng bất dung nạp lactose, trẻ không thể bú mẹ hay uống sữa công thức loại thông thường được. Nguyên nhân là vì trẻ không thể tiêu hóa được đường lactose có trong sữa nguyên chất. Hậu quả, lactose đi xuống ruột già làm tăng áp suất thẩm thấu, kéo nước vào lòng ruột gây tiêu chảy kéo dài.
Trẻ cần được thay thế hoàn toàn bằng sữa free lactose.
Sữa free lactose là sữa đã được thêm men lactase vào để trung hòa lượng đường lactose tự nhiên ở trong sữa. Sữa này có vị ngọt nhẹ, rất dễ uống và dễ tiêu hóa.
Với những trẻ lớn hơn, trẻ đã có thể ăn được những loại thực phẩm khác để bổ sung chất dinh dưỡng. Mẹ có thể giảm lượng sữa mà trẻ uống. Đồng thời nên bổ sung thêm canxi cho con. Vì sữa là nguồn cung cấp canxi, khi giảm lượng sữa thì có nguy cơ trẻ bị thiếu canxi. Có thể cho trẻ ăn thêm các loại thực phẩm chứa nhiều canxi như: trứng, cá hồi, cá mòi, bông cải xanh…
II – Nguyên tắc 2: Bổ sung kẽm cho trẻ
Kẽm cần thiết cho quá trình tổng hợp protein, tăng trưởng và biệt hóa tế bào. Từ đó giúp hoàn thiện các tế bào ở ruột, tăng cường chức năng tiết ra các enzym tiêu hóa. Đặc biệt là men lactase mà trẻ đang bị thiếu hụt. Ngoài ra kẽm còn có tác dụng điều hòa lượng nước và điện giải vận chuyển qua đường ruột. Vì vậy kẽm giúp giảm các triệu chứng đi ngoài phân lỏng ở trẻ bất dung nạp lactose. Kẽm được nghiên cứu chứng minh là có tác dụng giảm đáng kể triệu chứng của tiêu chảy. Xem thêm tại đây
III – Nguyên tắc 3: Dùng men vi sinh
Trẻ bất dung nạp lactose hầu như có hệ vi sinh đường ruột kém phát triển. Việc này có thể làm nặng thêm tình trạng rối loạn tiêu hóa của trẻ. Dẫn đến hậu quả phân lúc lỏng lúc táo, trẻ đầy bụng chướng hơi, biếng ăn, chậm lớn. Bổ sung men vi sinh là một giải pháp an toàn, vừa giúp trẻ cải thiện được những triệu chứng của bất dung nạp lactose, vừa giúp trẻ ổn định hệ vi sinh đường ruột. Ngoài ra còn giúp trẻ khỏe mạnh hơn bằng cách tăng cường hệ miễn dịch.
Vai trò của men vi sinh đối với trẻ bất dung nạp lactose:
- Thiết lập cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Giảm các triệu chứng rối loạn tiêu hóa như tiêu chảy, táo bón, đầy chướng bụng, biếng ăn.
- Kích thích tiết enzym lactase để tiêu hóa đường lactose có trong sữa
- Điều tiết lượng nước trong phân, giúp cải thiện tình trạng đi ngoài phân lỏng.
- Tạo lớp màng nhầy ở niêm mạc ruột, bảo vệ thành ruột trước những yếu tố gây hại. Cải thiện và phòng ngừa viêm ruột – một trong các nguyên nhân gây ra tình trạng ruột không tiết được men lactase, gây ra bất dung nạp lactose
- Tiết hơn 3000 loại enzym thúc đẩy quá trình tiêu hóa, hấp thu thức ăn. Giúp bé hấp thu triệt để chất dinh dưỡng.
- Tăng cường hệ miễn dịch, giúp trẻ phòng ngừa các bệnh nhiễm khuẩn. Trong đó có cả nhiễm khuẩn đường ruột gây viêm ruột.
Hiện nay có rất nhiều loại men vi sinh trên thị trường, nhưng không phải loại nào cũng có đầy đủ những vai trò trên. Bifidobacterium – lợi khuẩn chiếm 90% lượng lợi khuẩn ruột già là lựa chọn tối ưu nhất.
Bên cạnh đó, chế độ dinh dưỡng cũng rất quan trọng đối với trẻ bất dung nạp lactose.
IV – Nguyên tắc 4: Chế độ dinh dưỡng phù hợp cho trẻ bất dung nạp lactose
Trẻ bất dung nạp lactose phải ăn chế độ ăn không đường lactose. Đồng thời vẫn đảm bảo được chất dinh dưỡng để bé phát triển bình thường.
Sau đây là một số loại thực phẩm nên và không nên ăn dành cho trẻ bất dung nạp lactose mẹ cần lưu ý.
KHÔNG NÊN:
- Sữa và các sản phẩm từ sữa: Trong sữa mẹ, sữa bò, sữa dê đều có đường lactose. Ngoài ra còn có một số sản phẩm khác có nguyên liệu là sữa bò như bơ, phô mai, sữa chua, kem.
- Các thức ăn chế biến sẵn: Một số thức ăn được chế biến sẵn có đường lactose trong thành phần. Các mẹ cần kiểm tra thành phần trước khi cho con sử dụng. Điển hình như khoai tây chiên, bánh kẹo ngọt, bánh có nước sốt kem, phô mai.
NÊN:
- Thực phẩm chứa nhiều vitamin: Các loại hoa quả như cam, táo, nho, dứa,…Rau bắp cải, bông cải xanh, bí ngòi, cà rốt, cà chua,…
- Thực phẩm chứa nhiều canxi: Trứng, tôm, cá hồi, cá mòi, các loại đậu, rau cải,…
- Thực phẩm giàu protein: Thịt bò, thịt gà, thịt lợn, thịt cừu, cá ngừ, cá thu…
- Chất béo lành mạnh: Dầu lạc, dầu olive, dầu mè, các loại hạt như hạt óc chó, hạt macca,…
Ngoài ra mẹ cũng nên bổ sung đủ nước cho trẻ vì trẻ đi ngoài phân lỏng nhiều có nguy cơ mất nước.
Cải thiện tình trạng bất dung nạp lactose ở trẻ là một quá trình đầy gian khó và vất vả. Việc này đòi hỏi sự kiên nhẫn của cha mẹ. Hy vọng rằng những thông tin hữu ích trên có thể hỗ trợ được cha mẹ trong việc chăm sóc trẻ bất dung nạp lactose. Để được tư vấn thêm, vui lòng liên hệ HOTLINE 1900 9482.
Dược sĩ Thùy Linh tốt nghiệp ĐH Dược Hà Nội, có nhiều năm trong lĩnh vực tư vấn, chăm sóc sức khỏe trẻ em. Hiện tại Dược sĩ Thùy Linh là chuyên gia tư vấn tiêu hóa, hô hấp, dinh dưỡng nhi khoa tại Imiale Việt Nam.
