Táo bón dùng thuốc gì an toàn hiệu quả cho bé?

Táo bón ở trẻ là tình trạng rất phổ biến ở trẻ nhỏ khiến nhiều bậc cha mẹ phải đau đầu. Với trường hợp bé đã nhiều ngày không đi tiêu được thì việc dùng thuốc điều trị là giải pháp được cha mẹ nghĩ đến. Vậy bé táo bón dùng thuốc gì, sử dụng như thế nào an toàn, triệt để và hiệu quả? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp 1 số thông tin hữu ích cho mẹ về cách chữa táo bón cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ và hướng dẫn sử dụng các sản phẩm thuốc trị táo bón cho trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ. 

1. Các loại thuốc trị táo bón cho trẻ thường được khuyến cáo sử dụng.

1.1 Nhóm thuốc nhuận tràng tạo khối 

Một trong những thuốc trị táo bón cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ đầu tay của bác sĩ khi điều trị cho trẻ là sử dụng các thuốc làm mềm phần, tạo khối phân. Nhóm thuốc này giúp làm tăng trọng lượng phân, tạo khối phân để phân nhanh chóng được đẩy ra ngoài.

Cơ chế tác dụng:

• Tạo khối phân: Polysaccharid (thiên nhiên hoặc tổng hợp: không hòa tan, không hấp thu trong ruột): hút nước giúp phân trương nở, làm mềm phân
• Phát triển hệ vi sinh: Ở ruột già các polysaccharid được tiêu hóa một phần bởi hệ vi sinh đường ruột tại đây.
• Kích thích nhu động ruột: Sản phẩm của quá trình này giúp kích thích nhu động ruột để đẩy phân ra ngoài.

Hoạt chất phổ biến:

Thuốc chứa chất xơ Methylcellulose (biệt dược Citrucel): chất xơ không độc hại, không dị ứng, không kích ứng. 

Liều dùng Citrucel ở trẻ em: 0,5g x 1-3 lần/ngày

Thuốc được chứng minh lâm sàng có tác dụng hiệu quả giúp giảm tình trạng táo bón không thường xuyên ở trẻ. Thuốc này thường phát huy tác dụng sau 1-3 ngày, thuốc giúp hút nước vào phân nên khi sử dụng cần lưu ý bổ sung nước cho trẻ.

Lưu ý: Dùng liều cao có thể gây tiêu chảy.   

Chống chỉ định: trong trường hợp hẹp ruột, dính ruột, tắc nghẽn đường tiêu hoá, ruột kết hay trực tràng phình to.

1.2 Thuốc nhuận tràng thẩm thấu 

Nhóm thuốc trị táo bón cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ thứ 2 thường được sử dụng là thuốc nhuận tràng thẩm thấu, hút nước. 

Cơ chế: 

• Tăng áp lực thẩm thấu trong lòng ruột
• Giúp giữ nước làm mềm phân
• Tăng nhu động ruột. 

Thành phần:

1.2.1. Thuốc có chứa thành phần là đường Lactulose. Ví dụ: Duphalac 

Công dụng:

Lactulose là disaccharid tổng hợp, không hấp thu qua màng ruột vì không có men phân giải thành đường đơn. Tại trực tràng, vi khuẩn ruột phân giải lactulose thành acid ngắn (acid lactic, acid formic, acid acetic). Các acid này có tác dụng thẩm thấu làm tăng khối lượng phân và kích thích nhu động ruột.

Đối tượng

Thuốc rất an toàn nên có thể sử dụng cho cả người lớn và trẻ em, thậm chí là cả trẻ sơ sinh.

Liều dùng

Trẻ em từ sơ sinh đến 14 tuổi: dao động từ 5ml-15ml. Tùy thuộc độ tuổi và tình trạng bệnh.

1.2.2. Sorbitol

Chỉ định: điều trị chứng táo bón và khó tiêu.

Dạng bào chế: Sorbitol có 2 dạng chính là dạng uống (biệt dược Sorbitol Delalande) và dạng ống bơm trực tràng (biệt dược Microlax)

Công dụng: Sorbitol ngoài việc là thuốc trị táo bón cho bé còn có thể dùng trong các trường hợp trẻ bị rối loạn tiêu hóa.

Cơ chế:

• Thúc đẩy quá trình hydrat hóa các chất trong đường ruột
• Thẩm thấu nước vào trong ruột
• Tăng nhu động ruột để đẩy phân ra ngoài.

Đối tượng sử dụng:

Sorbitol có dùng được cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ với liều 2,5 mg/ lần (tương ứng với 1/2 gói có khối lượng 5g)

1.2.3. Thuốc chứa hoạt chất Macrogol (Polyethylen glycol) cao phân tử (Biệt dược Forlax)

Công dụng:

• Tăng lượng nước trong phân
• Giúp phân mềm hơn
• Tăng khối lượng phân
• Làm tăng thể tích ruột

Chỉ định: Nhuận tràng, chống táo bón. Dùng trong điều trị táo bón ngắn hạn (<2 tuần)

Khuyễn cáo: Thuốc chứa hoạt chất này được khuyến cáo sử dụng cho người lớn và trẻ em từ 8 tuổi trở lên. Không được khuyến cáo sử dụng cho trẻ em dưới 8 tuổi.

Nhóm thuốc và một số thuốc điều trị táo bón phổ biến

>>Xem thêm: 5 lưu ý khi sử dụng Duphalac trị táo bón cho trẻ

1.3 Thuốc nhuận tràng kích thích

Cơ chế:

• Hoạt hóa đám rối thần kinh ở thành ruột, kích thích nhu động ruột.
• Thay đổi tính thấm của tế bào niêm mạc ruột, tăng bài tiết nước và điện giải
• Điều hòa nhu động ruôt.

Hoạt chất: Bisacodyl (Dulcolax)

Lưu ý: Nhóm này được chỉ định khi các nhóm thuốc trên không đạt hiệu quả điều trị.

Cách dùng:

• Thuốc phát huy tác dụng sau 8-12 tiếng nên có thể uống 1 liều trước khi đi ngủ để có thể đi tiêu vào sáng hôm sau.
• Hoặc đặt 1 viên đạn bào buổi sáng.
• Với trẻ dưới 6 tuổi: không nên uống do phải nuốt cả viên, trường hợp dùng thuốc đặt cần hỏi ý kiến bác sĩ.

Tác dụng phụ:

• Đau bụng
• Buồn nôn
• Rối loạn nước điện giải
• Lệ thuộc thuốc nếu sử dụng lâu dài.

Do vậy không nên dùng thường xuyên, mỗi đợt không nên dùng quá một tuần và giữa 2 đợt liên tiếp nên cách nhau ít nhất 3 tuần.

1.4. Thuốc nhuận tràng làm mềm phân

Cơ chế:

Bản chất các thuốc nhuận tràng làm mềm phân là các chất diện hoạt anion nên chúng đóng vai trò:

• Các chất nhũ hoá, làm tăng tương tác giữa nước, chất béo, các chất xơ trong phân.
• Kích thích bài tiết nước và các chất điện giải vào ruột non và ruột già.

Chính vì vậy phân được làm ẩm và mềm giúp quá trình tống tháo phân dễ dàng.

Hoạt chất:

Docusat natri  (biệt dược Ausagel 100)

Liều dùng:

Ausagel 100 (Docusat natri 100mg) được dùng cho trẻ:

• Trẻ trên 12 tuổi: 1 viên x 1-3 lần/ngày
• Không dùng cho trẻ dưới 12 tuổi

Lưu ý:

• Đây là nhóm thuốc tác dụng chậm (sau vài ngày) vì cần thời gian nhũ hoá nước và chất béo.
• Dùng lâu có thể gây rối loạn nước và điện giải, ngăn sự hấp thu vitamin tan trong dầu (A, D, K, E) và gây phụ thuộc, khiến bé mất đi phản xạ đi tự nhiên.

1.5. Thuốc nhuận tràng làm trơn

Cơ chế:

Thuốc nhuận tràng làm trơn như dầu khoáng không bị tiêu hoá bởi hệ tiêu hoá, có tác dụng:

• Bao quanh trực tràng làm trơn niêm mạc ruột.
• Ngăn chặn sự tái hấp thu nước từ niêm mạc ruột.

Do đó giúp khối phân dễ di chuyển trong lòng ruột.

Lưu ý:

Thuốc làm giảm sự hấp thu các vitamin tan trong dầu. Do đó lưu ý trong quá trình sử dụng nên bổ sung thêm các vitamin tan trong dầu như A, D, E, K khi cần thiết.

Chống chỉ định: Trẻ em dưới 6 tuổi.

Cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng.

➤ Xem thêm: Các nhóm thuốc trị táo bón có thể sử dụng cho trẻ nhỏ được bác sĩ nhi khuyến cáo

2. Sai lầm của mẹ khi sử dụng thuốc điều trị táo bón

Việc sử dụng thuốc thụt tháo giúp trẻ có thể đi được dễ dàng sau khoảng 30 phút. Nhưng hậu quả của việc lạm dụng các thuốc thụt tháo là:

• • Trẻ bị mất phản xạ đi tiêu. 
  • Trẻ đi đại tiện không tự chủ
  • Tổn thương và viêm nhiễm hậu môn. Khi thụt, trẻ không những có cảm giác khó chịu, đau đớn mà vô tình khi thụt, niêm mạc hậu môn của trẻ có thể bị tổn thương. 

Cũng giống như thuốc thụt tháo, không thể phủ nhận tác dụng nhanh chóng của các loại thuốc làm mềm phân với tình trạng táo bón của trẻ. Nhưng có bao giờ các mẹ thắc mắc rằng vì sao bác sĩ chỉ chỉ định sử dụng thuốc nhuận tràng trong tối đa là 2 tuần cho trẻ nhỏ?

• • Khi sử dụng thuốc mềm phân kéo dài xảy ra hiện tượng mất nước điện giải. Trẻ xuất hiện triệu chứng: háo nước, luôn trong tình trạng mệt mỏi, môi khô, chân tay thiếu lực.
  • Nhiều trẻ bị đi đại tiện lỏng thậm chí là tiêu chảy sau khi sử dụng thuốc nhuận tràng.
  • Trẻ sẽ lại tiếp tục bị táo bón khi dừng thuốc.

Bé mệt mỏi, chân tay thiếu lực

Như vậy, mẹ thấy rằng cách điều trị bằng thuốc cần có chỉ định và theo dõi của bác sĩ, việc dùng thuốc táo bón tùy tiện cho bé có thể cho hiệu quả ngay lập tức nhưng lại chứa nhiều rủi ro đối với sức khỏe và hệ tiêu hóa của bé về lâu dài.

➤ Xem thêm: Hướng dẫn sử dụng đúng kỹ thuật thụt hậu môn cho trẻ táo bón

Bổ sung lợi khuẩn: Giải pháp hỗ trợ cải thiện táo bón ở trẻ nhỏ

( Lợi khuẩn không phải là thuốc)

Điều trị táo bón cho trẻ là 1 quá trình lâu dài và các mẹ cần phải kiên trì. Dùng các loại thuốc điều trị chỉ là tạm thời, để dứt điểm được tình trạng táo bón thì mẹ cần kết hợp giữa việc sử dụng đúng thuốc, bổ sung thêm lợi khuẩn, cho bé uống đủ nước, đảm bảo chế độ ăn uống đầy đủ chất xơ cho bé. 

Việc bổ sung lợi khuẩn từ lâu đã được biết đến là một giải pháp hữu hiệu cho tình trạng táo bón ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Lợi khuẩn là những sinh vật có lợi, thường trú ở đường tiêu hóa của trẻ nhỏ và đóng góp nhiều vai trò quan trọng như:

• Tham gia vào quá trình tiêu hóa ở đường ruột
• Điều tiết nhu động ruột
• Tăng lượng nước trong phân
• Bảo vệ niêm mạc ruột khỏi sự tấn công của vi khuẩn có hại
• Thúc đẩy quá trình miễn dịch tự nhiên. 

➤ Xem thêm: Probiotics (lợi khuẩn) nào thực sự tốt cho táo bón

Trong các chủng lợi khuẩn cho táo bón, Bifidobacterium là loài lợi khuẩn chiếm tỷ lệ 90% đường ruột ở trẻ nhỏ. Bifidobacterium lactis BB12^® là chủng lợi khuẩn được phân lập và sản xuất bởi Chr.Hansen nhà sản xuất lợi khuẩn hàng đầu thế giới từ Đan Mạch. Bifidobacterium lactis BB12^® sử dụng công nghệ bao kép Cryoprotectant độc quyền giúp lợi khuẩn sống, gắn đích tại đại tràng hỗ trợ cải thiện tình trạng táo bón ở trẻ thông qua các cơ chế:

• Điều tiết lượng nước trong phân, làm mềm phân
• Điều tiết nhu động ruột giúp tổng đẩy phân ra ngoài
• Tạo lớp màng nhầy tại bao bọc niêm mạc đại tràng giúp phân dễ dàng di chuyển trong lòng ruột và nhanh chóng được đẩy ra ngoài mà không làm tổn thương đại tràng.
• Bảo vệ đường ruột chống lại tác nhân có hại (hại khuẩn tấn công)
• Hỗ trợ cải thiện hệ miễn dịch tại đường ruột.

Việc sử dụng Bifidobacterium lactis BB12^® đã được chứng minh lâm sàng trên giúp cải thiện 100% tình trạng táo bón sau 4 tuần sử dụng (xem thêm tại đây)

TPBVSK Imiale^® – Phân phối độc quyền Bifidobacterium BB12 cải thiện táo bón

➤ Xem thêm: Imiale lợi khuẩn Bifidobacterium BB12 từ Đan Mạch

Imiale đã và đang được phân phối tại các bệnh viện nhi lớn trên cả nước: Viện nhi trung ương, Vinmec, Thu Cúc, Bv đa khoa Thái Nguyên, BV sản nhi Ninh Bình, Hà Nam…

Nếu bạn cần hỗ trợ thêm thông tin về táo bón ở trẻ nhỏ, hay liên hệ ngay với chuyên gia của Imiale tại Hotline: 19009482 hoặc 0967629482

Xem thêm: Cải thiện táo bón sau 4 tuần sử dụng nhờ bổ sung men vi sinh