Trẻ bị táo bón dùng thuốc gì an toàn, hiệu quả?

Táo bón ở trẻ là tình trạng rất phổ biến ở trẻ nhỏ khiến nhiều bậc cha mẹ phải đau đầu. Với trường hợp bé đã nhiều ngày không đi tiêu được thì việc dùng thuốc điều trị là giải pháp được cha mẹ nghĩ đến. Vậy trẻ bị táo bón dùng thuốc gì, sử dụng như thế nào an toàn, triệt để và hiệu quả? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp 1 số thông tin hữu ích cho mẹ về cách chữa táo bón cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ và hướng dẫn sử dụng các sản phẩm thuốc trị táo bón cho trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ.

1. Phác đồ điều trị táo bón cho trẻ bằng thuốc nhuận tràng

Theo Phác đồ điều trị Táo bón cho trẻ của Bệnh viện Nhi Đồng, sau khi được chẩn đoán Táo bón, trẻ được điều trị theo phác đồ sau:

• Tư vấn: Giải thích cho cha mẹ và trẻ về tình trạng của trẻ, các can thiệp sắp thực hiện và ý nghĩa của can thiệp.
• Thụt tháo: Giúp giải quyết tình trạng táo bón nhanh chóng. Tuy nhiên, đây chỉ là giải pháp tạm thời. Sau khi thụt tháo để có thể đi ngoài, trẻ cần một liệu pháp điều trị duy trì.
• Điều trị duy trì: Bao gồm điều trị bằng thuốc, thay đổi chế độ ăn và tập cho trẻ thói quen đi đại tiện.

Như vậy, việc sử dụng thuốc cho trẻ táo bón sẽ phụ thuộc vào chỉ định của bác sĩ. Tùy triệu chứng của trẻ và bác sĩ sẽ chỉ định thuốc phù hợp. Các nhóm thuốc được chỉ định bao gồm:

• Thuốc thụt tháo: PEG (Poly ethylene glycol), Fleet, Dầu paraffin
• Thuốc nhuận tràng thẩm thấu: Lactulose, Sorbitol, PEG 3350
• Thuốc nhuận tràng bôi trơn (ít dùng): Dầu paraffin
• Thuốc nhuận tràng kích thích: Bisacodyl

>>>CÓ THỂ MẸ MUỐN BIẾT: 5 Cách trị táo bón cho trẻ sơ sinh hiệu quả, An toàn

2. Thuốc nhuận tràng trị táo bón cho trẻ an toàn, hiệu quả

2.1. Thuốc thụt hậu môn Fleet cho trẻ táo bón

Trong một số trường hợp, trẻ được chỉ định thụt hậu môn trước khi điều trị duy trì bằng thuốc táo bón.

Công dụng: Kích thích nhu động ruột, giảm các triệu chứng táo bón. Dùng liều cao để làm sạch ruột.

Chỉ định:

• Điều trị táo bón
• Làm sạch ruột trước khi soi đại tràng, phẫu thuật.

Dạng bào chế: Dung dịch thụt trực tràng

Đối tượng sử dụng: Trẻ lớn hơn 2 tuổi.

Liều dùng: Với trẻ nhỏ, dùng 01 chai dành cho trẻ em.

Cách dùng:

• Bước 1: Đặt trẻ nằm nghiêng, đầu gối co về phía bụng.
• Bước 2: Đưa đầu ống thụt vào trong trực tràng.
• Bước 3: Nhẹ nhàng đẩy từ từ để bơm dung dịch vào trực tràng.
• Bước 4: Giữ nguyên tư thế đến khi hết dung dịch và rút ra. Sau đó giữ nguyên tư thế này đến khi trẻ buồn đi đại tiện.

Lưu ý: Không được uống.

➤ Xem thêm: Hướng dẫn sử dụng đúng kỹ thuật thụt hậu môn cho trẻ táo bón

2.2. Thuốc nhuận tràng thẩm thấu Forlax (Macrogol) 

Thành phần: Polyethylen glycol (Biệt dược Forlax)

Đối tượng sử dụng: Trẻ em từ 8 tuổi trở lên

Công dụng:

• Tăng lượng nước trong phân
• Giúp phân mềm hơn
• Tăng khối lượng phân
• Làm tăng thể tích ruột

Chỉ định: Nhuận tràng, chống táo bón. Dùng trong điều trị táo bón ngắn hạn (<2 tuần)

Liều dùng: 1-2 gói/ngày tùy chỉ định của bác sĩ.

Cách sử dụng: Hoà tan 1 gói thuốc nhuận tràng Forlax với khoảng 125ml nước, sau đó uống trực tiếp.

Tác dụng không mong muốn:

• Thường gặp: Tiêu chảy, đau bụng.
• Ít gặp: chướng bụng, nôn và buồn nôn.
• Hiếm gặp: Quá mẫn với thuốc. Hiện chưa ghi nhận trường hợp trẻ em quá mẫn với thuốc Forlax.

Lưu ý: Với trẻ em, không được sử dụng thuốc quá 3 tháng

>>> Xem thêm: Sử dụng Forlax trị táo bón đúng cách

2.3. Thuốc nhuận tràng thẩm thấu trị táo bón cho trẻ Duphalac

Duphalac là thuốc trị táo bón an toàn cho trẻ, thuộc nhóm thuốc nhuận tràng thẩm thấu, hút nước. Một số thuốc cùng nhóm như Sorbitol, Macrogol. Thuốc có dạng dung dịch uống trực tiếp hoặc dạng gói pha phù hợp sử dụng cho trẻ nhỏ. 

Cơ chế tác dụng: 

• Tăng áp lực thẩm thấu trong lòng ruột
• Giúp giữ nước làm mềm phân
• Tăng nhu động ruột. 

Thành phần: đường Lactulose.

Công dụng

Lactulose là disaccharid tổng hợp, không hấp thu qua màng ruột vì không có men phân giải thành đường đơn. Tại trực tràng, vi khuẩn ruột phân giải lactulose thành acid ngắn (acid lactic, acid formic, acid acetic). Các acid này có tác dụng thẩm thấu làm tăng khối lượng phân và kích thích nhu động ruột.

Đối tượng sử dụng

Thuốc rất an toàn nên có thể sử dụng cho cả người lớn và trẻ em, thậm chí là cả trẻ sơ sinh.

Liều dùng

Trẻ em từ sơ sinh đến 14 tuổi: dao động từ 5ml-15ml. Tùy thuộc độ tuổi và tình trạng bệnh: 

• Trẻ dưới 1 tuổi: Dưới 5ml/ngày
• Trẻ 1-6 tuổi: 5-10 ml/ngày.
• Trẻ lớn hơn 7 tuổi: 15 ml, tương ứng với 1 gói.

Lưu ý: 

• Thuốc nhuận tràng Duphalac phát huy tác dụng chậm, sau khoảng 6-8 giờ, nên uống trước khi đi ngủ.
• Thuốc Duphalac cản trở hấp thu các thuốc khác nên cần uống cách nhau khoảng 2 giờ.
• Cho trẻ uống nhiều nước khi dùng thuốc.
• Mỗi gói thuốc đã pha nên sử dụng 1 lần, tránh biến đổi hoạt chất.

>>>Xem thêm: 5 lưu ý khi sử dụng Duphalac trị táo bón cho trẻ

2.4. Sorbitol – Thuốc nhuận tràng thẩm thấu trị táo bón an toàn cho trẻ 

Chỉ định: điều trị chứng táo bón và khó tiêu.

Dạng bào chế: Sorbitol có 2 dạng chính là dạng uống (biệt dược Sorbitol Delalande) và dạng ống bơm trực tràng (biệt dược Microlax)

Công dụng: Sorbitol ngoài việc là thuốc trị táo bón cho bé còn có thể dùng trong các trường hợp trẻ bị rối loạn tiêu hóa.

Cơ chế:

• Thúc đẩy quá trình hydrat hóa các chất trong đường ruột
• Thẩm thấu nước vào trong ruột
• Tăng nhu động ruột để đẩy phân ra ngoài.

Đối tượng sử dụng:

Sorbitol có dùng được cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

Liều dùng:

Với dung dịch uống 70% sorbitol

• Trẻ 2-11 tuổi: 2ml/kg/lần
• Trẻ từ 12 tuổi trở lên: 30-150 ml/lần
• Trẻ dưới 2 tuổi: Chưa xác định độ an toàn.

Với dung dịch thụt trực tràng chứa 20-30% Sorbitol

• Trẻ 2-11 tuổi: Thụt 30-60 ml/lần
• Trẻ từ 12 tuổi trở lên: 120 ml/lần.

Lưu ý: Không sử dụng thuốc nhuận tràng Sorbitol trong thời gian dài do có thể làm mất phản xạ đi ngoài của trẻ.

>>> THAM KHẢO THÊM: Microlax- Thuốc thụt điều trị táo bón nhanh chóng

2.5. Thuốc nhuận tràng làm mềm phân trị táo bón Citrucel

Một trong những thuốc trị táo bón cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ đầu tay của bác sĩ khi điều trị cho trẻ là sử dụng các thuốc làm mềm phần, tạo khối phân. Nhóm thuốc này giúp làm tăng trọng lượng phân, tạo khối phân để phân nhanh chóng được đẩy ra ngoài.

Cơ chế tác dụng:

• Tạo khối phân: Polysaccharid (thiên nhiên hoặc tổng hợp: không hòa tan, không hấp thu trong ruột): hút nước giúp phân trương nở, làm mềm phân
• Phát triển hệ vi sinh: Ở ruột già các polysaccharid được tiêu hóa một phần bởi hệ vi sinh đường ruột tại đây.
• Kích thích nhu động ruột: Sản phẩm của quá trình này giúp kích thích nhu động ruột để đẩy phân ra ngoài.

Hoạt chất phổ biến:

Thuốc chứa chất xơ Methylcellulose (biệt dược Citrucel): chất xơ không độc hại, không dị ứng, không kích ứng. 

Liều dùng Citrucel ở trẻ em: 0,5g x 1-3 lần/ngày

Lưu ý:

• Thuốc thường phát huy tác dụng sau 1-3 ngày.
• Thuốc nhuận tràng có cơ chế hút nước làm mềm phân, nên khi sử dụng cần bổ sung nước cho trẻ.
• Dùng liều cao có thể gây tiêu chảy.   

Chống chỉ định: trong trường hợp hẹp ruột, dính ruột, tắc nghẽn đường tiêu hoá, ruột kết hay trực tràng phình to.

2.6. Thuốc nhuận tràng kích thích trị táo bón Dulcolax (Bisacodyl)

Thuốc trị táo bón Dulcolax thuộc nhóm thuốc nhuận tràng kích thích.

Thành phần: Bisacodyl

Cơ chế:

• Hoạt hóa đám rối thần kinh ở thành ruột, kích thích nhu động ruột.
• Thay đổi tính thấm của tế bào niêm mạc ruột, tăng bài tiết nước và điện giải
• Điều hòa nhu động ruôt.

Lưu ý: Nhóm này được chỉ định khi các nhóm thuốc trên không đạt hiệu quả điều trị.

Cách dùng:

• Thuốc phát huy tác dụng sau 8-12 tiếng nên có thể uống 1 liều trước khi đi ngủ để có thể đi tiêu vào sáng hôm sau.
• Với trẻ dưới 6 tuổi: không nên uống do phải nuốt cả viên, trường hợp dùng thuốc đặt cần hỏi ý kiến bác sĩ.

Tác dụng phụ:

• Đau bụng
• Buồn nôn
• Rối loạn nước điện giải
• Lệ thuộc thuốc nếu sử dụng lâu dài.

Do vậy không nên dùng thường xuyên, mỗi đợt không nên dùng quá một tuần và giữa 2 đợt liên tiếp nên cách nhau ít nhất 3 tuần.

2.7. Thuốc trị táo bón cho trẻ Ausagel 

Ausagel 100 thuộc nhóm thuốc nhuận tràng làm mềm phân.

Hoạt chất: Docusat natri

Cơ chế:

Bản chất các thuốc nhuận tràng làm mềm phân là các chất diện hoạt anion nên chúng đóng vai trò:

• Các chất nhũ hoá, làm tăng tương tác giữa nước, chất béo, các chất xơ trong phân.
• Kích thích bài tiết nước và các chất điện giải vào ruột non và ruột già.

Chính vì vậy phân được làm ẩm và mềm giúp quá trình tống tháo phân dễ dàng.

Liều dùng:

Ausagel 100 (Docusat natri 100mg) được dùng cho trẻ:

• Trẻ trên 12 tuổi: 1 viên x 1-3 lần/ngày
• Không dùng cho trẻ dưới 12 tuổi

Lưu ý:

• Đây là nhóm thuốc tác dụng chậm (sau vài ngày) vì cần thời gian nhũ hoá nước và chất béo.
• Dùng lâu có thể gây rối loạn nước và điện giải, ngăn sự hấp thu vitamin tan trong dầu (A, D, K, E) và gây phụ thuộc, khiến bé mất đi phản xạ đi tự nhiên.

➤ Xem thêm: Các nhóm thuốc trị táo bón có thể sử dụng cho trẻ nhỏ được bác sĩ nhi khuyến cáo

3. Lưu ý khi sử dụng thuốc nhuận tràng trị táo bón cho trẻ

Thuốc trị táo bón cho trẻ nếu tự ý sử dụng không những không mang lại hiệu quả điều trị mà có thể gây ra nhiều hậu quả không mong muốn. Vì vậy, mẹ cần lưu ý những điều sau:

• Chỉ sử dụng thuốc trị táo bón cho trẻ theo chỉ định của bác sĩ: Việc dùng thuốc táo bón tùy tiện cho bé có thể cho hiệu quả ngay lập tức nhưng lại chứa nhiều rủi ro đối với sức khỏe và hệ tiêu hóa của bé về lâu dài.
• Không lạm dụng thuốc thụt tháo để trị táo bón cho trẻ: Việc sử dụng thuốc thụt tháo giúp trẻ có thể đi được dễ dàng sau khoảng 30 phút. Nhưng hậu quả của việc lạm dụng các thuốc thụt tháo là: Trẻ bị mất phản xạ đi tiêu, đi đại tiện không tự chủ hay tổn thương, viêm nhiễm hậu môn. Khi thụt, trẻ không những có cảm giác khó chịu, đau đớn mà vô tình khi thụt, niêm mạc hậu môn của trẻ có thể bị tổn thương. 
• Chỉ sử dụng thuốc nhuận tràng trong thời gian tối đa 2 tuần: Khi sử dụng thuốc mềm phân kéo dài xảy ra hiện tượng mất nước điện giải. Trẻ xuất hiện triệu chứng: háo nước, luôn trong tình trạng mệt mỏi, môi khô, chân tay thiếu lực. Nhiều trẻ bị đi đại tiện lỏng thậm chí là tiêu chảy sau khi sử dụng thuốc nhuận tràng. Trẻ sẽ lại tiếp tục bị táo bón khi dừng thuốc.
• Kết hợp thay đổi chế độ ăn cho trẻ: Tăng bổ sung nước, chất xơ cho trẻ. Nên cho trẻ ăn nhiều rau quả, ngũ cốc nguyên hạt, bánh mì… để cải thiện tình trạng táo bón.
• Tập cho trẻ thói quen đi đại tiện vào giờ cố định: Mẹ nên tập cho trẻ thói quen đi đại tiện vào giờ cố định trong ngày để cải thiện táo bón, thường vào buổi sáng.

4. Bổ sung lợi khuẩn: Giải pháp hỗ trợ cải thiện táo bón ở trẻ nhỏ

Điều trị táo bón cho trẻ là 1 quá trình lâu dài và các mẹ cần phải kiên trì. Dùng các loại thuốc điều trị chỉ là tạm thời, để dứt điểm được tình trạng táo bón thì mẹ cần kết hợp giữa việc sử dụng đúng thuốc, bổ sung thêm lợi khuẩn, cho bé uống đủ nước, đảm bảo chế độ ăn uống đầy đủ chất xơ cho bé. 

Việc bổ sung lợi khuẩn từ lâu đã được biết đến là một giải pháp hữu hiệu cho tình trạng táo bón ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Lợi khuẩn là những sinh vật có lợi, thường trú ở đường tiêu hóa của trẻ nhỏ và đóng góp nhiều vai trò quan trọng như:

• Tham gia vào quá trình tiêu hóa ở đường ruột
• Điều tiết nhu động ruột
• Tăng lượng nước trong phân
• Bảo vệ niêm mạc ruột khỏi sự tấn công của vi khuẩn có hại
• Thúc đẩy quá trình miễn dịch tự nhiên. 

Trong các chủng lợi khuẩn cho táo bón, Bifidobacterium là loài lợi khuẩn chiếm tỷ lệ 90% đường ruột ở trẻ nhỏ. Bifidobacterium lactis BB12^® là chủng lợi khuẩn được phân lập và sản xuất bởi Chr.Hansen nhà sản xuất lợi khuẩn hàng đầu thế giới từ Đan Mạch. Bifidobacterium lactis BB12^® sử dụng công nghệ bao kép Cryoprotectant độc quyền giúp lợi khuẩn sống, gắn đích tại đại tràng hỗ trợ cải thiện tình trạng táo bón ở trẻ thông qua các cơ chế:

• Điều tiết lượng nước trong phân, làm mềm phân
• Điều tiết nhu động ruột giúp tổng đẩy phân ra ngoài
• Tạo lớp màng nhầy tại bao bọc niêm mạc đại tràng giúp phân dễ dàng di chuyển trong lòng ruột và nhanh chóng được đẩy ra ngoài mà không làm tổn thương đại tràng.
• Bảo vệ đường ruột chống lại tác nhân có hại (hại khuẩn tấn công)
• Hỗ trợ cải thiện hệ miễn dịch tại đường ruột.

Việc sử dụng Bifidobacterium lactis BB12^® đã được chứng minh lâm sàng trên giúp cải thiện 100% tình trạng táo bón sau 4 tuần sử dụng

>>> THAM KHẢO THÊM: Top 6 men vi sinh cho trẻ táo bón hiệu quả nhất 

5. TPBVSK Imiale^® – Phân phối độc quyền Bifidobacterium BB12 cải thiện táo bón

Imiale đã và đang được phân phối tại các bệnh viện nhi lớn trên cả nước: Viện nhi trung ương, Vinmec, Thu Cúc, Bv đa khoa Thái Nguyên, BV sản nhi Ninh Bình, Hà Nam…

Nếu bạn cần hỗ trợ thêm thông tin về táo bón ở trẻ nhỏ, hay liên hệ ngay với chuyên gia của Imiale tại Hotline: 19009482 hoặc 0967629482

>>>Xem thêm: Cải thiện táo bón sau 4 tuần sử dụng nhờ bổ sung men vi sinh