“Vitamin” được bắt nguồn từ cụm từ “Vital for life” – có nghĩa là quan trọng cho sự sống. Thật vậy, vitamin và khoáng chất là những hợp chất luôn song hành cùng nhau chi phối toàn bộ các hoạt động sống của con người. Đặc biệt đối với trẻ em, vitamin và khoáng chất có vai trò quan trọng đối với sự phát triển về thể chất và trí tuệ của trẻ. Cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết sau đây.
1. Vitamin tan trong nước
Vitamin tan trong nước bao gồm các loại vitamin B và vitamin C. Mỗi loại lại có một chức năng riêng đối với sức khỏe của trẻ nhỏ.
Cụ thể như sau
1.1. Vitamin B1 (thiamin)
Vitamin B1 có các vai trò sau:
- Giúp giải phóng năng lượng từ bột đường – carbohydrate
- Cần thiết cho hoạt động bình thường của tim, hệ tiêu hóa và thần kinh
- Quan trọng cho sự phát triển của trẻ nhỏ
Vitamin B1 có mặt nhiều trong các thực phẩm sau đây:
- Chiết xuất từ nấm men (ví dụ: Vegemite)
- Lúa mì và cám lúa mì
- Quả hạch và hạt
- Bánh mì và ngũ cốc ăn sáng tăng cường
- Thịt lợn nạc
- Bột và ngũ cốc nguyên cám
1.2. Vitamin B2 (riboflavin)
Vitamin B2 rất quan trọng cho sự phát triển và sửa chữa các mô, đặc biệt là da và mắt. Ngoài ra vitamin B2 còn giúp giải phóng năng lượng từ thức ăn.
Chúng ta có thể bổ sung Vitamin B2 cho trẻ nhỏ qua các thực phẩm:
- Sản phẩm từ sữa (sữa, pho mát, sữa chua)
- Chiết xuất từ nấm men (ví dụ: Vegemite)
- Lòng trắng trứng
- Hạnh nhân
- Nấm
- Bột ngũ cốc và ngũ cốc
- Rau xanh
1.3. Vitamin B3 (niacin)
Cũng như B2, Vitamin B3 giúp giải phóng năng lượng từ thức ăn và quan trọng đối với sự tăng trưởng. Thêm vào đó Vitamin B3 giúp kiểm soát mức cholesterol, hạn chế các bệnh tim mạch. Vitamin B3 cũng rất quan trọng cho hệ thần kinh và sức khỏe tiêu hóa.
Những thực phẩm chứa nhiều vitamin B3 là:
- Thịt nạc
- Men
- Cám
- Đậu phộng
- Cá ngừ và cá hồi
- Các loại đậu
- Ngũ cốc ăn sáng tăng cường
- Trứng
- Rau
- Sữa
1.4. Vitamin B6 (pyridoxine)
Vitamin B6 giúp xử lý protein và carbohydrate nạp vào cơ thể bằng thức ăn. Chúng hỗ trợ tạo ra các tế bào hồng cầu. Vitamin B6 cũng rất quan trọng đối với chức năng não và sức khỏe hệ miễn dịch của trẻ.
Những thực phẩm có chứa Vitamin B6 là
- Thịt nạc và gia cầm
- Cá
- Chiết xuất từ nấm men (ví dụ: Vegemite)
- Đậu nành
- Quả hạch
- Ngũ cốc nguyên hạt •
- Rau lá xanh
1.5. Vitamin B5 (Axit pantothenic)
Vitamin B5 giúp xử lý carbohydrate, chất béo và protein để tạo năng lượng. Ngoài ra chúng còn tham gia vào quá trình hình thành acid béo và cholesterol.
Có thể tìm thấy vitamin B5 trong các thực phẩm:
- Chiết xuất từ nấm men (ví dụ: Vegemite)
- Cá
- Thịt nạc
- Các loại đậu
- Quả hạch
- Trứng
- Rau lá xanh
- Bánh mì và ngũ cốc
1.6. Vitamin B7 (Biotin)
Biotin giúp xử lý chất béo vào protein, tạo ra năng lượng giúp trẻ có thể hoạt động lanh lợi. Vitamin B7 còn rất quan trọng cho sự phát triển và chức năng của tế bào thần kinh của trẻ.
Có thể bổ sung Biotin (vitamin B7) qua:
- Lòng đỏ trứng
- Yến mạch
- Ngũ cốc nguyên hạt
- Các loại đậu
- Nấm
- Quả hạch
1.7. Vitamin B9 (Acid folic)
Đây là nguyên liệu quan trọng để sản xuất tế bào hồng cầu và DNA
Vitamin B9 cũng giúp giữ cho hệ thần kinh trẻ luôn khỏe mạnh.
Những thực phẩm có hàm lượng Acid folic cao là:
- Chiết xuất từ nấm men (ví dụ: Vegemite)
- Rau lá xanh
- Ngũ cốc nguyên hạt
- Đậu Hà Lan
- Quả hạch
- Quả bơ
1.8. Vitamin B12 (Cyanocobalamin)
Vitamin B12 cùng với Acid folic (Vitamin B9) là nguyên liệu tạo ra máu và các tế bào thần kinh, DNA mới. Đồng thời vitamin B12 cũng giúp xử lý Carbohydrate và chất béo.
Vitamin B12 chỉ được tìm thấy trong các sản phẩm động vật (thịt nạc, gà, cá, hải sản, trứng và sữa), các sản phẩm đậu nành tăng cường.
1.9. Vitamin C (Acid ascorbic)
Vai trò của Vitamin C:
- Cần thiết cho da, nướu, răng, xương và sụn khỏe mạnh
- Hỗ trợ hấp thu một số loại sắt
- Giúp chữa lành vết thương và chống nhiễm trùng
Những thực phẩm bổ sung vitamin C là trái cây và rau (trái cây và nước trái cây họ cam quýt, quả mọng, dứa, xoài, ớt chuông, mùi tây, bông cải xanh, rau bina, bắp cải)
2. Vitamin tan trong chất béo
Các vitamin tan trong chất béo bao gồm Vitamin A, vitamin D, vitamin E, vitamin K.
Vai trò cụ thể của từng loại vitamin đối với sức khỏe của trẻ như sau:
2.1. Vitamin A
Vitamin A bao gồm dạng retinol và dạng beta-carotene (khi vào cơ thể mới được chuyển đổi thành retinol).
Vitamin có các vai trò vô cùng quan trọng:
- Cần thiết cho thị lực, đặc biệt là thị lực ban đêm
- Cần thiết cho sự phát triển bình thường ở trẻ em
- Giữ ẩm cho khoang miệng, đường hô hấp và đường tiết niệu (bảo vệ chống lại vi khuẩn có hại)
- Tăng khả năng miễn dịch cho trẻ (khả năng chống lại nhiễm trùng)
Nguồn thực phẩm chứa Retinol
- Cá có dầu (cá hồi, cá mòi, cá trích)
- Các sản phẩm từ sữa nguyên kem
- Bơ sữa và bơ thực vật
Nguồn thực phẩm chứa Beta-caroten:
- Lòng đỏ trứng
- Trái cây và rau quả màu cam, vàng và xanh (cà rốt, rau bina, mơ, xoài, bí đỏ, bông cải xanh)
Xem thêm: Bổ sung vitamin A cho bé an toàn hiệu quả
2.2. Vitamin D
Vitamin D có vai trò quan trọng giúp cơ thể hấp thu calci. Từ đó cùng với calci và phốt pho để giúp xương và răng chắc, khỏe. Thiếu Vitamin D có thể gây còi xương, làm tăng nguy cơ gãy xương ở trẻ.
Vitamin D có 2 loại là vitamin D2 (ergocalciferol) và vitamin D3 (còn được gọi là cholecalciferol). Trong đó, vitamin D3 là quan trọng nhất.
Cơ thể trẻ có thể tự tổng hợp được vitamin D3 khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời, hoặc bổ sung qua thức ăn, thực phẩm chức năng.
Một số thực phẩm chứa nhiều Vitamin D là:
- Dầu gan cá và cá có nhiều dầu (cá trích, cá hồi, cá ngừ và cá mòi)
- Bơ thực vật
- Trứng
2.3. Vitamin E (tocopherol)
Đây là chất chống oxy hóa quan trọng của cơ thể. Vitamin E giúp ngăn ngừa các bệnh ung thư và bệnh tim
Có thể bổ sung vitamin E qua các thực phẩm:
- Lúa mì
- Dầu thực vật và bơ thực vật
- Quả hạch và hạt
- Trứng
- Ngũ cốc nguyên hạt
- Cá
- Trái cây và rau quả
2.4. Vitamin K (phylloquinone)
Vitamin K là vitamin duy nhất tác động đến quá trình đông máu. Nếu thiếu vitamin K, trẻ dễ mắc hội chứng máu khó đông. Do vậy cần phải đặc biệt chú tâm để bổ sung cho trẻ từ sớm, tránh trường hợp trẻ thiếu vitamin K
Những thực phẩm thiết yếu bổ sung vitamin K cho trẻ là:
- Rau lá xanh
- Bông cải xanh và súp lơ trắng
- Trứng
- Phô mai
- Bột và bánh mì nguyên cám
3. Khoáng chất
Cơ thể trẻ cần được bổ sung đầy đủ các nhóm khoáng chất. Tuy nhiên nên chú ý đa dạng hóa các thực phẩm để bé có thể hấp thu được hết các chất dinh dưỡng. Không nên cho trẻ ăn quá nhiều một loại thực phẩm dẫn đến mất cân đối về dinh dưỡng.
3.1. Canxi
Canxi cần thiết cho quá trình hình thành xương và răng, giúp trẻ phát triển chiều cao. Hơn nữa, canxi còn tác động tới quá trình co cơ, hỗ trợ chức năng thần kinh và giúp đông máu. Để hấp thu được canxi, trẻ cần phải được bổ sung đủ vitamin D.
Những thực phẩm chứa canxi mẹ nên chú ý là:
- Các sản phẩm từ sữa (sữa, pho mát và sữa chua)
- Cá mòi và cá hồi đóng hộp có xương
- Ngũ cốc nguyên hạt
- Đậu phụ và đồ uống tăng cường đậu nành
- Bông cải xanh
- Hạnh nhân
3.2. Crom
Crom giúp trẻ tăng trưởng bình thường. Cùng với insulin, crom có vai trò trong chuyển hóa carbohydrate, giúp kiểm soát lượng đường trong máu.
Crom có trong các sản phẩm sau đây:
- Chiết xuất men (vegemite, Marmite)
- Lòng đỏ trứng
- Gan và thận
- Thịt nạc
- Ngũ cốc nguyên hạt
- Phô mai
3.3. Đồng
Cùng với sắt, đồng cũng tham gia vào quá trình hình thành các tế bào hồng cầu trong máu. Ngoài ra nó cũng là chất quan trọng hỗ trợ hoạt động của hệ thần kinh.
Đồng có nhiều trong các thực phẩm:
- Các loại hải sản như hàu, tôm hùm, cua, vẹm…
- Quả hạch
- Chiết xuất từ nấm men
- Ngũ cốc nguyên hạt
3.4. Flo
Chất này giúp cấu trúc của xương và răng chắc khỏe, giảm nguy cơ sâu răng, giúp ngăn ngừa loãng xương.
Flo có trong loại nước uống chứa flo, ngoài ra còn có trong cá và trà.
3.5. Iot
Iốt giúp thúc đẩy chức năng tuyến giáp, giúp não hoạt động và phát triển bình thường.
Iot có trong các loại thực phẩm sau:
- Hải sản
- Rong biển
- Muối i-ốt
3.6. Sắt
Sắt có vai trò quan trọng trong việc cấu tạo nên hồng cầu trong máu. Chúng giúp hồng cầu có thể vận chuyển oxy đi khắp cơ thể. Thiếu sắt có thể gây ra thiếu máu ở trẻ.
Có rất nhiều thực phẩm có chứa sắt, do đó mẹ nên chú ý bổ sung đều đặn cho bé:
- Thịt nạc đỏ, thịt gia cầm, hải sản
- Rau lá sẫm màu
- Ngũ cốc ăn sáng tăng cường
- Ngũ cốc nguyên hạt
- Các loại đậu
- Trứng
3.7. Magie
Magie tham gia vào cấu trúc cho xương khỏe mạnh, tham gia vào việc giải phóng năng lượng từ thức ăn giúp trẻ có đủ năng lượng để hoạt động. Magie cũng rất cần thiết cho chức năng cơ và thần kinh
Mẹ có thể bổ sung Magie cho con qua các thực phẩm sau:
- Sữa
- Ngũ cốc nguyên hạt
- Rau lá xanh
- Các loại đậu
- Thịt nạc và cá
- Quả hạch và hạt
- Chuối
3.8. Mangan
Đây cũng là một trong những khoáng chất tham gia vào quá trình hình thành xương, giúp xương chắc khỏe. Hơn nữa, Mangan còn giúp xử lý carbohydrate, cholesterol và protein, tạo ra năng lượng cho cơ thể.
Nguồn thực phẩm chứa nhiều Mangan:
- Quả hạch
- Ngũ cốc
- Rau xanh
- Dầu thực vật
3.9. Phốt pho
Phốt pho cũng là một trong những nguyên liệu tham gia vào việc hình thành xương và răng, giúp xương, răng chắc khỏe.
Ngoài ra nó còn giúp cơ thể dự trữ và sử dụng năng lượng.
Phốt pho có mặt rộng rãi trong nhiều loại thực phẩm. Tuy nhiên những nguồn thực phẩm chứa lượng phốt pho phong phú nhất là:
- Thịt
- Sữa và pho mát
- Trứng
- Chiết xuất men (ví dụ: Vegemite)
- Cám và mầm lúa mì
- Quả hạch và hạt
3.10. Kali
Kali có những vai trò cực kỳ quan trọng đối với cơ thể:
- Kiểm soát các xung thần kinh và co cơ
- Giúp duy trì cân bằng chất lỏng
Nguồn thực phẩm chứa nhiều Kali nhất là:
- Các loại hạt
- Chiết xuất men, ví dụ như Vegemite
- Trái cây sấy khô
- Chuối
- Cám và mầm lúa mì
- Trái cây và rau sống
- Thịt nạc và cá
3.11. Natri
Natri giúp kiểm soát truyền xung thần kinh giúp thực hiện mọi hoạt động sống của cơ thể. Hơn nữa natri còn giúp duy trì cân bằng nước, điện giải.
Thực phẩm giàu natri là các sản phẩm đã qua chế biến hoặc đồ ăn nhanh:
- Muối ăn, muối biển và thực vật
- Nước sốt và thức ăn dự trữ
- Chiết xuất men, ví dụ như Vegemite
- Thịt chế biến (dăm bông, thịt nguội, xúc xích)
- Phô mai
- Bánh mì
3.12. Kẽm
Kẽm rất cần thiết cho sự phát triển của trẻ nhỏ. Kẽm giúp:
- Hỗ trợ chữa lành vết thương và chức năng miễn dịch
- Cần thiết cho vị giác, khứu giác và thị giác bình thường
- Giúp hình thành xương chắc khỏe
- Giúp giảm tần suất và độ nghiêm trọng của tiêu chảy
Mẹ có thể bổ sung kẽm cho trẻ qua những thực phẩm sau đây:
- Thịt nạc, cá và gà
- Sữa
- Ngũ cốc nguyên hạt
- Các loại đậu và hạt
Xem thêm: Hướng dẫn bổ sung kẽm cho trẻ đúng cách
Tóm lại: Hầu hết các khoáng chất giúp xương răng chắc khỏe hơn, tham gia vào quá trình giải phóng năng lượng từ thức ăn. Một số khoáng chất còn là những chất kiểm soát việc dẫn truyền xung thần kinh. Riêng sắt và đồng còn tham gia vào quá trình tạo máu, vận chuyển oxy đi nuôi cơ thể.
Để tìm hiểu thêm thông tin chi tiết, vui lòng liên hệ với các chuyên gia của chúng tôi theo HOTLINE 1900 9482 hoặc 0967 629 482.
