Bé dị ứng sữa: Nguyên nhân, phân loại và giải đáp thắc mắc thường gặp

Dị ứng sữa là một bệnh lý khá phổ biến ở Việt Nam với các triệu chứng gần giống với các bệnh về tiêu hóa và hô hấp. Do đó nhiều người dễ bị nhầm lẫn hoặc chủ quan nên bỏ qua. Tuy nhiên dị ứng sữa có thể trở nên nghiêm trọng và thậm chí ảnh hưởng đến tính mạng của trẻ. Vậy dị ứng sữa là gì? Phân loại và nguyên nhân gây ra dị ứng sữa do đâu? Cùng Imiale tìm hiểu bài viết dưới đây.  

1. Thế nào là dị ứng sữa? Có mấy loại dị ứng sữa? 

1.1. Khái niệm dị ứng sữa

Dị ứng sữa bò còn gọi là dị ứng protein sữa bò là tình trạng hệ miễn dịch của cơ thể phản ứng với một trong các loại protein có trong sữa động vật. Phản ứng dị ứng này là thường do thành phần casein có trong sữa gây ra.

Trẻ có thể bị dị ứng với nhiều loại thức ăn và thực phẩm khác nhau nhưng dị ứng sữa là một trong các loại dị ứng thức ăn phổ biến nhất ở trẻ em. Và trong các loại dị ứng sữa thì dị ứng sữa bò là hay gặp nhất so với các loại sữa của các động vật có vú khác như sữa dê, sữa cừu. Hiện nay trên thị trường các loại sữa công thức đều được làm từ sữa bò nên tỷ lệ trẻ mắc dị ứng sữa ngày càng cao hơn.

1.2. Phân loại dị ứng sữa

Khi bị dị ứng sữa, bé có thể biểu hiện các triệu chứng khác nhau tùy thuộc vào loại dị ứng sữa mà trẻ gặp phải. Hiện nay, dị ứng sữa được phân thành hai loại là loại khởi phát tức thời qua trung gian IgE (Dị ứng sữa bò ngay lập tức) và loại khởi phát chậm qua trung gian IgE (Dị ứng sữa bò muộn) tùy theo thời gian của các triệu chứng và sự liên quan đến cơ quan. Cụ thể như sau:

Dị ứng sữa bò ngay lập tức: Các triệu chứng thường bắt đầu trong vòng vài phút sau hi trẻ sử dụng sữa bò hoặc chế phẩm từ sữa bò.

Khi trẻ mắc dị ứng đạm sữa bò loại khởi phát tức thời này thì có thể có các triệu chứng như sau:

• Da nổi mẩn đỏ, ngứa: nổi mẩn đỏ là triệu chứng hay gặp ở các loại dị ứng trong đó có cả dị ứng đạm sữa bò. Da trẻ sẽ có những nốt mẩn đỏ như bị bỏng hay phát ban, trẻ có thể ngứa ngáy khó chịu do hệ miễn dịch của trẻ đang phản ứng chống lại các thành phần có trong sữa.
• Thở khò khè, khó thở: dị ứng sữa đạm có thể khiến đường thở của trẻ bị tổn thương, dẫn tới viêm, tăng tiết dịch tại mũi, cổ họng, phế quản. Khi đó không khí đi vào phổi sẽ khó khăn hơn gây ra tình trạng khó thở, thở khò khè.
• Nôn trớ, ói mửa: là triệu chứng thường gặp ở các trẻ bị dị ứng đạm sữa. Nguyên nhân do đường ruột bị khích thích co bóp do hệ miễn dịch phản ứng với các protein có trong sữa khiến bé bị nôn trớ.

Dị ứng sữa bò muộn: Các triệu chứng thường bắt đầu trong vòng vài giờ, hoặc thậm chí vài ngày, sau khi trẻ ăn thức ăn có thành phần sữa bò.

Khi bị dị ứng sữa bò muộn, các triệu chứng không thật sự rõ ràng để nhận biết. Do đó bố mẹ cần lưu ý theo dõi tình trạng của con sau khi sử dụng sữa và các sản phẩm từ sữa. Các triệu chứng có thể tham khảo như sau:

• Trẻ quấy khóc: quấy khóc ở trẻ em là chuyện rất bình thường. Nhưng nếu trẻ khóc trong thời gian dài kèm theo đau đớn, khó chịu, đặc biệt là sau khi dùng các sản phẩm từ sữa cách đó vài giờ thì bé có thể bị dị ứng đạm sữa bò muộn.
• Tiêu chảy: nếu trẻ đi ngoài 5-7 lần/ ngày và tình trạng này kéo dài khi đang sử dụng sữa và các sản phẩm từ sữa, đồng thời phân có lẫn máu thì bé có thể bị dị ứng đạm sữa bò.
• Nôn trớ, ói mửa: ruột của trẻ bị kích thích do co bóp nên khi bị dị ứng đạm sữa trẻ dễ bị trào ngược dạ dày thực quản khiến thức ăn bị đẩy lên từ dạ dày qua thực quản rồi ra ngoài miệng gây nôn.
• Trẻ chậm lớn, tăng cân kém: trẻ bị dị ứng đạm sữa bò khi ăn kém ngon miệng. Đồng thời việc hấp thu các chất dinh dưỡng cũng kém hơn nên dễ bị sụt cân, chậm lớn. 

>>> Xem thêm: Dấu hiệu nhận biết trẻ dị ứng sữa chính xác nhất. 

2. Nguyên nhân gây dị ứng sữa ở trẻ?

Cơ thể của bé rất nhạy cảm, khi đưa một chất hay thành phần nào lạ vào bên trong cơ thể thì ngay lập tức hệ thống miễn dịch sẽ hoạt động để loại bỏ các thành phần đó. Do đó, nguyên nhân gây ra dị ứng đạm sữa bò ở trẻ là do hệ thống miễn dịch nhận diện sai các protein có trong sữa là chất có hại. Khi đó cơ thể sẽ sản sinh ra các kháng thể miễn dịch IgE để phản ứng chống lại các protein. Trong sữa bò có hai loại protein có thể gây ra hiện tượng dị ứng sữa bò ở trẻ là đạm Casein và đạm Whey. 

Khi tiếp xúc với đạm sữa bò, IgE sẽ nhận diện đây là thành phần lạ của cơ thể cần tiêu diệt nên yêu cầu hệ thống miễn dịch sản sinh ra Histamin và các chất trung gian gây dị ứng khác. Do đó gây ra các triệu chứng của bệnh dị ứng sữa bò như trẻ quấy khóc, tiêu chảy, khó thở, nôn trớ,… 

Khi bị dị ứng đạm sữa bò, trẻ có thể mắc một số bệnh lý khác như dị ứng thực phẩm, viêm da, nổi mẩn đỏ,…

Các bệnh dị ứng thường có tính di truyền nên tình trạng dị ứng sữa bò của trẻ cũng có khả năng cao là do di truyền từ bố, mẹ bị dị ứng đạm sữa bò. 

3. 8 câu hỏi thường gặp về dị ứng sữa

Khi con dùng sữa xong có các triệu chứng quấy khóc, nôn trớ, tiêu chảy kéo dài,… Bố mẹ rất lo lắng và có thể suy đoán trẻ bị dị ứng sữa bò. Khi đó sẽ có rất nhiều thắc mắc liên quan đến bệnh này. Cùng tham khảo 8 câu hỏi thường gặp về dị ứng sữa dưới đây để có nhiều thông tin hơn: 

3.1. Làm sao để biết bé dị ứng sữa bò?

Sau vài phút hoặc vài giờ trẻ dùng sữa công thức và các sản phẩm từ sữa, mẹ hãy theo dõi nếu trẻ có xuất hiện các triệu chứng như quấy khóc, nôn trớ, nổi ban đỏ, ngứa ngáy khó chịu,… thì khả năng bé bị dị ứng đạm sữa là rất lớn. Cha mẹ hãy đưa con đến các cơ sở y tế uy tín để test dị ứng sữa bò cho trẻ và có phương pháp xử lý kịp thời.

Ngoài ra, khi bố mẹ có tiền sử bị dị ứng đạm sữa bò thì trẻ có nguy cơ cao mắc dị ứng đạm sữa so với trẻ có bố mẹ không mắc bệnh này. 

Tuy nhiên, để chẩn đoán xác định, mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế, thực hiện các test dị ứng để biết chính xác con dị ứng với thành phần nào, từ đó có hướng chăm sóc và xử lý phù hợp với tình trạng của trẻ.

3.2. Test dị ứng đạm sữa bò ở đâu?

Khi nghi ngờ trẻ bị dị ứng đạm sữa bò, cần đưa trẻ đến trung tâm uy tín để test dị ứng để có hướng xử trí kịp thời. Mẹ có thể tham khảo một số cơ sở y tế sau:

• Bệnh viện đa khoa quốc tế Vinmec
• Bệnh viện đa khoa Xanh pôn
• Bệnh viện Đại học Y Hà Nội
• Bệnh viện Nhi TW
• Bệnh viện Nhi đồng 1,2

>>> Mẹ tham khảo thêm: Test dị ứng đạm sữa bò cho trẻ chính xác nhất – Địa chỉ xét nghiệm uy tín 

3.3. Bé bị dị ứng đạm sữa bò có nguy hiểm không?

Dị ứng đạm sữa bò nếu được phát hiện và điều trị kịp thời thì không gây nguy hiểm. Nhưng nếu bố mẹ chủ quan không để ý kỹ các triệu chứng của trẻ sau khi dùng sữa xong để xử lý kịp thời, nó có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm đến tính mạng của trẻ. 

3.4. Trẻ bị dị ứng đạm sữa bò bao lâu thì khỏi?

Dị ứng đạm sữa bò thường chỉ xảy ra trong vài phút hoặc vài giờ sau khi trẻ uống sữa hoặc sử dụng các chế phẩm từ sữa. Tuy nhiên, mẹ không cần quá lo lắng vì dị ứng đạm sữa bò chỉ mang tính chất tạm thời lúc trẻ còn nhỏ. Tình trạng này sẽ hết khi trẻ được 3 tuổi, khi đó hệ miễn dịch của trẻ được hoàn thiện hơn, do đó không còn phản ứng quá mãnh liệt với protein có trong sữa. 

3.5. Trẻ bị dị ứng sữa bò không nên uống sữa gì?

Đối với trẻ bị dị ứng sữa bò, trẻ cũng có thể dị ứng với sữa dê, sữa cừu và các loại sữa công thức động vật khác. Do đó, mẹ nên tránh cho bé sử dụng những loại sữa này.

Ngoài ra, mẹ cũng không nên tự ý sử dụng sữa free-lactose cho trẻ dị ứng ứng đạm sữa bò, vì không chắc chắn liệu bé có dị ứng chéo với các protein khác hay không.

Không sử dụng sữa đậu nành cho bé bị dị ứng đạm sữa bò do có khả năng dị ứng chéo.

Tránh dùng các sản phẩm có chứa một số thành phần đạm bò sau:

• Whey hoặc đạm protein
• Casein hoặc caseinates
• Rennet casein
• Hydrolysates
• Nonfat milk solids
• Lactoglobulin
• Cow’s milk protein
• Nougat
• Curds

Để thay thế các loại sữa trên, mẹ có thể tham khảo những loại sữa phù hợp với trẻ dị ứng sữa bò tại đây: Top 8 sữa cho trẻ dị ứng đạm sữa bò tốt nhất hiện nay – Ưu nhược điểm từng loại

3.6. Trẻ bú mẹ bị dị ứng đạm bò thì mẹ kiêng ăn gì?

Khi trẻ bị dị ứng đạm sữa bò, mẹ nên loại bỏ khỏi thực đơn các thực phẩm giàu đạm sữa bò. Một số sản phẩm mẹ nên tránh như:

• Các sản phẩm từ sữa như kem, sữa tươi, sữa đặc, sữa bột, sữa chua, sữa nguyên kem, váng sữa, phô mai,…
• Các sản phẩm giàu protein giống protein trong sữa bò như: trứng, sữa đậu nành… 

3.7. Món ăn dặm cho bé dị ứng sữa bò?

Đối với trẻ ăn dặm bị dị ứng sữa bò mẹ có thể tham khảo chế độ ăn dặm không chứa đạm sữa bò như:

• Trái cây như bơ, chuối, táo, xoài…
• Rau củ như súp lơ, ngô, khoai lang,…
• Thịt, cá, trứng và đậu nguyên chất
• Các thực phẩm giàu tinh bột hoặc ngũ cốc như: cơm, bánh mì không thêm sữa, yến mạch, ngũ cốc nguyên cám,…
• Các loại gia vị, dầu ăn khác: Bột ngọt, bơ thực vật, dầu ăn… 

Dị ứng sữa bò không quá nguy hiểm nếu như được phát hiện và điều trị kịp thời. Do đó bố mẹ cần nắm được các loại dị ứng sữa bò và nguyên nhân gây ra bệnh để tránh sử dụng những sản phẩm gây dị ứng đạm sữa cho bé.

Nếu có bất cứ thắc mắc hay cần sự hỗ trợ của chuyên gia, mẹ hãy liên hệ ngay HOTLINE 19009482 hoặc 0988410182 để được giải đáp sớm nhất.