Lactoferrin được xác định đầu tiên vào năm 1939 là loại protein có trong sữa . Hiện nay, rất nhiều bà mẹ ưu tiên lựa chọn sữa lactoferrin cho trẻ nhà mình mà không thực sự hiểu rõ về nó. Vậy lactoferrin là chất gì? Vai trò của lactoferrin đối với cơ thể như thế nào? Các mẹ hãy đọc hết bài viết này để hiểu rõ hơn về lactoferrin nhé.
Mục lục
- 1. Lactoferrin là gì?
- 2. Vai trò của lactoferrin với cơ thể
- 3. Đối tượng nào nên sử dụng lactoferrin
- 4. Tác dụng không mong muốn của lactoferrin
- 5. Lactoferrin có sử dụng cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ không?
- 6. Phụ nữ có thai và cho con bú có thể sử dụng lactoferrin không?
- 7. Liều lượng lactoferrin khi sử dụng
- 8. Thời điểm nào sử dụng lactoferrin tốt nhất
- 9. Nên dùng lactoferrin trong bao lâu
- 10. Lưu ý khi sử dụng lactoferrin
- Tóm lại
1. Lactoferrin là gì?
Lactoferrin (LF) là một loại protein có trong sữa bò và sữa mẹ. Lactoferrin được tìm thấy với số lượng cao nhất trong sữa non loại sữa mẹ đầu tiên được sản xuất sau khi trẻ được sinh ra, là loại sữa mẹ đặc biệt có màu vàng, đặc dính lưu thông qua tuyến vú của người mẹ trong vòng 72 giờ đầu sau khi sinh. Nó cũng được tìm thấy trong một số chất lỏng khác trong cơ thể như nước bọt, nước mắt, chất nhầy và mật.
Các chức năng chính của lactoferrin trong cơ thể bao gồm liên kết và vận chuyển sắt. Ngoài ra, nó cũng có tác dụng chống lại nhiễm trùng. Bổ sung lactoferrin giúp chống oxy hóa và chống viêm. Lactoferrin thường có nguồn gốc từ gạo biến đổi gen, nó cũng có thể đến từ sữa bò.
2. Vai trò của lactoferrin với cơ thể
Vai trò của lactoferrin đã được nghiên cứu rộng rãi. Dưới đây là một số lợi ích với sức khỏe khi dùng lactoferrin:
2.1. Chức năng vận chuyển sắt:
Lactoferrin có rất cao ái lực với sắt, giúp điều chỉnh sự hấp thụ sắt trong ruột và cung cấp sắt cho các tế bào. Lactoferrin thuộc nhóm transferrin là nhóm vận chuyển sắt. Các nguyên tử sắt được gắn lên vị trí vị trí gắn sắt của transferrin, có thể gắn được với 2 nguyên tử sắt. Sau đó transferrin lấy sắt và vận chuyển sắt để tham gia tổng hợp hemoglobin.
Ngoài ra, một lượng sắt cũng được đưa đến những tế bào không phải hồng cầu là các enzyme chứa sắt. Việc bổ sung sắt có vai trò rất quan trọng đối với những trường hợp thiếu sắt ở phụ nữ mang thai, trẻ chậm lớn thiếu sắt…
Một số nghiên cứu cho thấy rằng việc sử dụng lactoferrin như một nguồn cung cấp sắt tốt trong thời kỳ mang thai. Nó có hiệu quả tương đương với việc bổ sung sắt bằng đường uống và có thể có hiệu quả tương tự như việc tiêm sắt do nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe.
2.2. Hoạt động kháng khuẩn và kháng virus:
- Tác dụng kháng khuẩn: Lactoferrin (LF) được chứng minh có tác dụng kìm khuẩn, phổ đa dạng trên cả vi khuẩn gram dương và vi khuẩn gram âm. Trong nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng hoạt động kháng khuẩn của LF là do nó có ái lực cao với sắt. Cơ chế kìm khuẩn của LF liên kết và vận chuyển sắt tự do khiến vi khuẩn thiếu sắt chất dinh dưỡng thiết yếu cho sự phát triển của chúng.
- Tác dụng kháng virus: Lactoferrin hoạt động theo cơ chế là liên kết với glycosaminoglycans (chuỗi glucid gồm những phân tử đường đơn), trên màng tế bào, ngăn chặn virus (adenovirus, enterovirus…) xâm nhập vào tế bào.
Trong một báo cáo năm 2014 được công bố trên Tạp chí Nhiễm trùng và Hóa trị, các nhà nghiên cứu đã phân tích và phát hiện ra đặc tính kháng virus của lactoferrin bằng cách ức chế sự gắn kết của virus vào các tế bào trong cơ thể và sự nhân lên của virus trong tế bào. Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng lactoferrin cũng có thể tăng cường chức năng miễn dịch của cơ thể.
2.3. Các chức năng khác:
a. Tác động lên vi khuẩn Helicobacter pylori
Lactoferrin có thể bảo vệ niêm mạc chống lại nhiễm trùng Helicobacter pylori (H. pylori) – một loại nhiễm trùng được biết là gây nên viêm loét dạ dày tá tràng.
Đối với một báo cáo được công bố trên Tạp chí Tiêu hóa Thế giới vào năm 2014, các nhà nghiên cứu đã phân tích các thử nghiệm lâm sàng đã được công bố trước đây về việc sử dụng sữa lên men và một số protein thành phần của nó (bao gồm cả lactoferrin) chống lại nhiễm trùng Helicobacter pylori. Kết quả cho thấy lactoferrin có nguồn gốc từ sữa bò có thể giúp loại bỏ vi khuẩn và giảm tỷ lệ nhiễm trùng.
b. Hoạt động chống viêm và tác động lên hệ miễn dịch
Lactoferrin mang điện tích dương sẽ liên kết với các phân tử mang điện tích âm trên bề mặt các tế bào khác nhau của hệ thống miễn dịch. Điều này sẽ kích hoạt con đường tín hiệu dẫn đến phản ứng miễn dịch. Tuy nhiên nghiên cứu lên hệ miễn dịch không có đủ bằng chứng để hỗ trợ việc sử dụng các chất bổ sung lactoferrin cho những lợi ích này.
» Xem thêm: Nắm ngay 8 Yếu tố ảnh hưởng tới hệ miễn dịch của trẻ
c. Tác động lên xương:
Mặc dù nghiên cứu về lợi ích lên xương của lactoferrin còn rất hạn chế, nghiên cứu sơ bộ cho thấy rằng lactoferrin có thể hỗ trợ trong việc ngăn ngừa loãng xương.
Trong một báo cáo năm 2015 được công bố trên PLoS One, các thử nghiệm trong phòng thí nghiệm đã xác định rằng lactoferrin có thể hoạt động với khoáng chất hydroxyapatite để giúp kích thích sự phát triển của các tế bào tạo xương.
Trong một nghiên cứu được công bố trên Osteo System International năm 2009, các nhà nghiên cứu đã kiểm tra việc sử dụng chất bổ sung lactoferrin có tác động tốt đối với xương ở phụ nữ sau mãn kinh. Khi kết thúc nghiên cứu, những người bổ sung lactoferrin đã giảm đáng kể quá trình tiêu xương và tăng hình thành xương so với những người không bổ sung LF.
3. Đối tượng nào nên sử dụng lactoferrin
Với các vai trò của LF thì hầu hết mọi người đều nên bổ sung Lactoferrin trong khẩu phần ăn uống của mình. Tuy nhiên, có một số đối tượng được khuyến cáo nên bổ sung lactoferrin:
- Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ: Nghiên cứu cho thấy rằng dùng lactoferrin dường như không ngăn ngừa được tỷ lệ tử vong của trẻ sinh non. Bên cạnh đó, nó còn có tác dụng lên hệ tiêu hoá của trẻ. Nghiên cứu cho thấy rằng dùng lactoferrin cũng ngăn cản trẻ sinh non phát triển NEC (viêm ruột hoại tử ở trẻ sơ sinh).
- Phụ nữ mang thai: Việc bổ sung lactoferrin là rất cần thiết, do giai đoạn này cơ thể mẹ có nhu cầu sắt cao hơn so với bình thường. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh tác dụng quan trọng khi bổ sung LF trong giai đoạn mang thai của phụ nữ.
- Người bị tiêu chảy: Nghiên cứu ban đầu cho thấy rằng dùng lactoferrin giúp ngăn ngừa tiêu chảy do kháng sinh ở người lớn tuổi. Ngoài ra, nhiều nghiên cứu ban đầu cho thấy dùng lactoferrin không làm giảm nguy cơ tiêu chảy ở trẻ nhỏ đã cai sữa mẹ.
- Những người suy giảm miễn dịch, thường xuyên ốm vặt, người mới ốm dậy cần tăng cường sức khỏe…
- Ngoài các đối tượng trên, người ta cũng dùng LF trong một số trường hợp như viêm da dị ứng, nhiễm trùng đường tiêu hoá, Viêm loét dạ dày, tá tràng do vi khuẩn Helicobacter pylori,viêm gan, chống ung thư…Tuy nhiên chưa có quá nhiều bằng chứng để đánh giá hiệu quả của lactoferrin cho những mục đích sử dụng này
4. Tác dụng không mong muốn của lactoferrin
Lactoferrin thường được coi là an toàn với lượng thường được tìm thấy trong thực phẩm, chẳng hạn như sữa bò, sữa non,… Khi dùng quá liều, lactoferrin có thể gây ra một số tác dụng phụ bao gồm: mệt mỏi, táo bón, phát ban trên da, chán ăn và ớn lạnh cũng đã được báo cáo. Sự an toàn lâu dài của việc sử dụng lactoferrin vẫn chưa được biết đến. ( chỉ nên dùng lactoferrin trong tối đa khoảng một năm)
Khi dùng vào âm đạo: Vẫn chưa có thông tin chính xác về các tác dụng không mong muốn khi dùng lactoferrin ở âm đạo.
5. Lactoferrin có sử dụng cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ không?
Như phần giới thiệu, lactoferrin được tìm thấy trong sữa bò, sữa mẹ đặc biệt có nhiều trong sữa non. Ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ sữa non lactoferrin cung cấp chất dinh dưỡng quan trọng cho quá trình phát triển của trẻ. Nó giúp trẻ hấp thụ sắt tốt hơn so với dùng các loại sữa khác, đồng thời bảo vệ bé khỏi ảnh hưởng tiêu cực của việc dư thừa sắt và ngăn chặn vi khuẩn có hại phát triển trong hệ đường ruột của bé. Nó giúp bé ngăn ngừa bệnh tật và các bệnh nhiễm trùng khác.
Theo nhiều nghiên cứu, lactoferrin tương đối an toàn cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Hiện nay có rất nhiều sản phẩm sữa có chứa lactoferrin mà mẹ có thể chọn cho trẻ như sữa công thức, sữa chua…
6. Phụ nữ có thai và cho con bú có thể sử dụng lactoferrin không?
Lactoferrin được coi là an toàn với liều 200mg mỗi ngày trong thời kỳ mang thai.
Nhưng không có đủ thông tin đáng tin cậy để biết liều lượng lớn hơn được sử dụng làm thuốc có an toàn khi cho con bú hay không. Vì vậy, khi dùng bạn vẫn nên thông báo cho bác sĩ và chú ý quan sát thay đổi của cơ thể khi sử dụng. Bên cạnh đó, hiện nay vẫn chưa có đủ thông tin đáng tin cậy để biết liệu viên đặt âm đạo lactoferrin có an toàn để sử dụng khi mang thai hoặc cho con bú hay không.
7. Liều lượng lactoferrin khi sử dụng
Liều lượng chính xác cần bổ sung lactoferrin phụ thuộc vào một số yếu tố như bao gồm lứa tuổi, sức khỏe, giới tính. Dưới đây là liều tham khảo mà bạn có thể áp dụng:
- Người lớn: Dùng lactoferrin khoảng 200-250 mg mỗi ngày và liên tục. Tuỳ thuộc vào bệnh tình mà có thể tăng hoặc giảm liều.
- Trẻ nhỏ: Dùng lactoferrin khoảng 100-250 mg hoặc 100-200 mg mỗi ngày. Lactoferrin thường được thêm vào sữa công thức dành cho trẻ sơ sinh. Vì vậy, khi dùng sữa hãy chú ý đến hàm lượng LF trong sữa.
8. Thời điểm nào sử dụng lactoferrin tốt nhất
Thời điểm sử dụng lactoferrin phụ thuộc vào nhiều yếu tố, ở đây chia 2 nhóm:
- Đối với trẻ sơ sinh, cách tốt nhất để bổ sung lactoferrin là bú sữa mẹ. Tuy nhiên, bé càng lớn thì hàm lượng lactoferrin trong sữa mẹ càng giảm, đến khi bé được 9 tháng thì sữa mẹ hầu như không còn lactoferrin nữa. Lúc này, mẹ cần bổ sung lactoferrin cho bé bằng cách cho con sử dụng thêm sản phẩm chứa Lactoferrin mới có thể cung cấp đủ lượng Lactoferrin cần thiết cho cơ thể.
- Đối với mẹ bầu, người già, người mới ốm dậy, người sức khỏe yếu cần sử dụng thêm sản phẩm chứa Lactoferrin như sữa công thức có chứa thành phần lactoferrin hoặc các thực phẩm chức năng.
9. Nên dùng lactoferrin trong bao lâu
Thời gian dùng lactoferrin ở mỗi đối tượng thì khác nhau với mục đích khác nhau. Nhưng theo một nghiên cứu thì không nên dùng lactoferrin liên tục quá 1 năm.
- Đối với phụ nữ mang thai và cho con bú được khuyến cáo dùng lactoferrin dùng liên tục trong 8 tuần.
- Với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ tùy theo mục đích mà mẹ có thể dùng cho trẻ từ 9 tháng đến 1 năm.
Ngoài ra, thời gian dùng cũng phụ thuộc vào mục đích sử dụng như kháng khuẩn, kháng virus, tăng đề kháng hay các vấn đề về tiêu hoá.
10. Lưu ý khi sử dụng lactoferrin
Lactoferrin được nghiên và đánh giá với nhiều tác dụng nhưng khi dùng cũng cần chú ý:
- Những trẻ không dung nạp lactose hoặc dị ứng sữa nên kiểm tra xem chất bổ sung có khiến trẻ bị dị ứng.
- Chú ý liều lượng cần hấp thu lactoferrin cần hàng ngày tránh tình trạng thừa lactoferrin
- Không dùng lactoferrin liên tục quá 1 năm
- Trên thị trường nhiều sản phẩm chứa lactoferrin được chiết xuất từ sữa non của động vật có vú không đảm bảo tinh khiết gây ảnh hưởng đến sức khỏe người dùng
- Khi sử dụng chung với thuốc hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi dùng
- Nếu xảy ra tình trạng bất thường khi dùng hãy liên hệ với bác sĩ để được xử lý hàng ngày.
» Xem thêm: Không dung nạp Lactose – Hiểu đúng và phục hồi hiệu quả
Tóm lại
Mọi chi tiết thắc mắc liên hệ HOTLINE 1900 9482 hoặc 0967 629 482.
Nguồn tham khảo
Dược sĩ Vũ Hồng tốt nghiệp Đại học Dược Hà Nội. Có nhiều năm kinh nghiệm trong tư vấn tiêu hóa, dinh dưỡng nhi khoa. Hiện tại dược sĩ Vũ Hồng đang đảm nhiệm tư vấn tại Imiale Việt Nam
